Πολιτικά, παλιά και… γνώριμα
Καλημέρα σας,
Και να ήθελα να σας γράψω για κάτι άλλο, δεν θα με αφήνατε. Εσείς είστε αυτοί που έχετε κολλήσει στο παρελθόν και θέλετε να τα μάθετε όλα.
Και καλά κάνετε.
Με ρωτάτε τώρα:
«Πώς ήταν τα πολιτικά και τα κομματικά τότε;»
Η απάντηση απλή: Η Άνδρος ήταν ένα μικρό αντίγραφο της υπόλοιπης Ελλάδας.
Με άλλα λόγια: διχόνοια, πόλωση, ισχυρογνωμοσύνη, διχασμός και μπόλικο εγωισμό. Η μόνη εξαίρεση; Η τοπική αυτοδιοίκηση, που αντιμετωπιζόταν με σχετική αδιαφορία.
Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, επανήλθε η βασιλεία με τον βασιλιά Γεώργιο. Όταν πέθανε (δεν είχε παιδιά), τον διαδέχτηκε ο αδελφός του, ο Παύλος, με τη βασίλισσα Φρειδερίκη — που άφησε, ας πούμε, έντονο αποτύπωμα. Πρωθυπουργός τότε ήταν ο Σοφούλης. Στη Χώρα της Άνδρου, για πολλά χρόνια δήμαρχος ήταν ο γιατρός Αλέξανδρος Παρόδος.
Η εκλογή του Παρόδου ήταν μάλλον εξαίρεση. Τότε οι δήμαρχοι βγαίναν κατόπιν “συνεννόησης” των ισχυρών οικογενειών — συχνά γόνοι εφοπλιστών. Ο Παρόδος, όμως, είχε υπηρετήσει το νησί για δεκαετίες ως γιατρός, κι ήταν ευρέως αγαπητός. Επιπλέον, δεν υπήρχαν τότε πολλοί με πολιτικές φιλοδοξίες. Μετά από αυτόν, η παλιά τακτική επανήλθε.
Θυμάμαι την υποψηφιότητα του φαρμακοποιού Λορέντζου Κασιμάτη — μορφωμένος, κοινωνικός, δραστήριος άνθρωπος. Κι όμως, εξέλεξαν με συντριπτική πλειοψηφία τον γηραιό πλοιοκτήτη Γεώργιο Κονδύλη. Καπετάνιος, αυταρχικός αλλά καλοσυνάτος, και περισσότερο κάτοικος Αθηνών παρά Άνδρου.
Στην πράξη, τον εκπροσωπούσε ο πατέρας μου, πρόεδρος τότε του δημοτικού συμβουλίου ( δημοτικοί σύμβουλοι που θυμάμαι ήταν: Μιχαλάκης Λογοθέτης, Δημήτρης Κοκκίνης, Δημήτρης Λάσκαρης, Θόδωρος Κωβαίος, Ανδρέας Βάατης και Βαγγέλης Μάης) . Πίστευε —και μας το έλεγε— ότι κάθε πολίτης οφείλει να υπηρετήσει τον τόπο του μία φορά. Γι’ αυτό παραμέλησε το οδοντιατρείο του για τέσσερα χρόνια και αφιερώθηκε στα κοινά. Όταν του ζήτησαν να συνεχίσει, αρνήθηκε. Δεν το έκανε για καριέρα, το έκανε από χρέος.
Μετά τον Κονδύλη ήρθε ο Μιχάλης Πολέμης — επίσης πλοιοκτήτης, αλλά νεότερος, δραστήριος και αποτελεσματικός δήμαρχος. Παρότι ο Κασιμάτης ξαναδοκίμασε, δεν τα κατάφερε και εγκατέλειψε.
Κι έπειτα… μια παρατεταμένη σιγή. Κανείς δεν ήθελε να γίνει δήμαρχος. Καμία φιλοδοξία, καμία πρόθεση ανάληψης ευθύνης. Και τότε εμφανίστηκε —ως από μηχανής θεός— ο γραμματέας του δήμου, ο λόγιος Ευάγγελος Δερτούζος. Κατέβηκε στις εκλογές και άφησε παράδειγμα σωφροσύνης, δικαιοσύνης και ηθικής διοίκησης.
Ακολούθησαν με πιο χαμηλούς τόνους οι Σκόρδος, Λένος, Καρκάκης, Αμωράτης, Βούλγαρης, Γιαννίσης και Βάμβουκας. Όλα ήρεμα, ήσυχα και —θα έλεγε κανείς— νωχελικά.
Αλλά όλα αυτά άλλαξαν ξαφνικά, με τον περιβόητο «Καποδίστρια». Τότε δημιουργήθηκαν τρεις δήμοι στο νησί: Χώρας, Υδρούσας και Κορθίου. Και όταν ήρθε ο «Καλλικράτης», ενώθηκαν σε έναν ενιαίο δήμο: τον Δήμο Άνδρου.
Και τότε… έσκασε το ηφαίστειο.
Από την πλήρη αδιαφορία, περάσαμε σ’ ένα πρωτόγνωρο κύμα ενδιαφέροντος, πόλωσης και παραταξιακής σύγκρουσης.
Αλλά για τα πιο πρόσφατα, θα τα πούμε σε επόμενο γράμμα.
Όσο για τις εθνικές εκλογές:
Η Άνδρος αντιπροσωπευόταν από βουλευτές των Κυκλάδων. Κάποιες φορές ήταν Ανδριώτες, άλλες όχι. Ο πολιτικός προσανατολισμός τότε ήταν κυρίως δεξιός. Υπήρχαν πάθη, υπήρχαν καβγάδες — αλλά τίποτα που να μη λυνόταν με έναν καφέ ή ένα μαστίγωμα… προφορικό στο τάβλι.
Άλλωστε, πάντα ξέραμε τα πάντα καλύτερα από όλους.
Και συμφωνούσαμε ή διαφωνούσαμε με πάθος.
Και συνεχίζουμε.
Δεν πειράζει. Αυτό είναι το DNA μας.
Να είσαστε καλά και να περνάτε καλά.
Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης