Στην πολιτική οι αλληγορίες είναι μια συνήθης και πολλές φορές βολική πρακτική, τόσο στον γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο.
Η σκέψη μού ήρθε σε μια αναφορά που άκουσα σε ένα πολιτικό διαξιφισμό πρόσφατα.
Αναρωτιέμαι, είναι «δόκιμο», είναι «σωστό», «πρέπον», μήπως «επιβάλλεται» κιόλας;
Ο κόσμος των ζώων λειτουργεί σαν καθρέφτης, που αντανακλά τις αρετές και τα ελαττώματα των ανθρώπων με τρόπο άμεσο και συμβολικό.
Ανάμεσα στα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα στέκεται ο λαγός. Στον πολιτικό λόγο, ο λαγός δεν είναι απλώς ένα ζώο· είναι μια προειδοποίηση.
Από τον Αίσωπο μέχρι τα σύγχρονα συγγράμματα, ο λαγός έχει γίνει η προσωποποίηση του πολιτικού που βασίζεται στο γρήγορο αποτέλεσμα κι όχι στη μακροχρόνια στρατηγική.
Αλλά ο λαγός δεν είναι το μόνο ζώο που έχει πολιτική σημασία. Ο λύκος, η αλεπού, το πρόβατο, η γάτα, όλα έχουν τοποθετηθεί μέσα στο δημόσιο λόγο για να μεταφέρουν με σαφήνεια, χιούμορ ή ειρωνεία τις πολιτικές συμπεριφορές και τις αντιπαραθέσεις.
Ο λύκος είναι ο βίαιος εξουσιαστής, η αλεπού ο δόλιος διαπραγματευτής, το πρόβατο ο παθητικός ψηφοφόρος, η γάτα συμβολίζει την έξυπνη κίνηση.
Η χρήση του συμβολισμού μέσω των ζώων στον πολιτικό λόγο δεν είναι απλή φαντασία· είναι βαθιά πολιτισμική στρατηγική.
Μετατρέπει πολύπλοκες πραγματικότητες σε απλούς μύθους, ώστε να γίνουν κατανοητοί και αξέχαστοι.
Και ίσως εκεί ακριβώς βρίσκεται η δύναμη αλλά και ο κίνδυνος: γιατί όταν οι πολιτικοί μιλούν με συμβολισμούς χρησιμοποιώντας ζώα, συχνά σταματούν να μιλούν για ανθρώπους.
Γιάννης Βαθυάς