Έχω την τύχη εδώ στην Άνδρο να συμμετέχω σε πολλές συζητήσεις. Μου αρέσει το ενδιαφέρον, ακόμα και το πάθος όταν μένει σε κόσμια πλαίσια. Οι συζητήσεις και η διατύπωση απόψεων προάγει όχι μόνο τον διάλογο αλλά κυρίως τη δημιουργία καλού αποτελέσματος. Διαπιστώνω και κάτι που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, εδώ στην Άνδρο ίσως με μεγαλύτερη ένταση. Όλοι τα ξέρουμε όλα.
Στην Ελλάδα, η φράση «αν ήμουν μια μέρα πρωθυπουργός» ακούγεται παντού. Καφενεία, social media, οικογενειακά τραπέζια. Εύκολη, ανέξοδη, και πολλές φορές με την αλαζονεία του «ξέρω καλύτερα». Μόνο που η πραγματικότητα δεν χωράει σε ατάκες. Η ηγεσία, είτε μιλάμε για πρωθυπουργό, είτε για υπουργό, δήμαρχο ή διοικητή, δεν είναι μια καρέκλα για φιγούρα. Είναι καθημερινή μάχη.
Αυτό που ο πολίτης βλέπει σαν «απόφαση» είναι στην πράξη το αποτέλεσμα εβδομάδων ή και μηνών συσκέψεων, μελετών, διαπραγματεύσεων και υπολογισμών. Δεν είναι «κόβω φόρους» ή «φτιάχνω δρόμους». Είναι «πώς κόβω φόρους χωρίς να διαλύσω τον προϋπολογισμό» και «πώς φτιάχνω δρόμους χωρίς να μπλέξω σε χρόνια δικαστήρια και αντιδράσεις».
Η διαφορά ανάμεσα σε αυτόν που κρίνει απ’ έξω και σε αυτόν που αποφασίζει μέσα, είναι ότι ο πρώτος δεν έχει συνέπειες. Ο δεύτερος υπογράφει και ζει με το βάρος των αποτελεσμάτων, ακόμα κι όταν το αποτέλεσμα δεν είναι τόσο δημοφιλές.
Απέξω, όλα φαίνονται απλά. «Κλείσε το ένα», «άνοιξε το άλλο». Μέσα, κάθε τέτοια κίνηση είναι νάρκη. Μπορεί να κοστίσει εκατομμύρια, να μπλοκάρει μια ολόκληρη υπηρεσία ή να φέρει διεθνή σύγκρουση. Κι όμως, στη δημόσια συζήτηση σπάνια αναγνωρίζουμε τη δυσκολία αυτής της δουλειάς. Σπάνια λέμε «ναι, μπορεί να μην συμφωνώ, αλλά καταλαβαίνω ότι είχε περιορισμούς». Αντίθετα, έχουμε γίνει ειδικοί στο να βγάζουμε αποφάσεις «του λεπτού», χωρίς στοιχεία, και κυρίως χωρίς το βάρος της υπογραφής.
Οι θέσεις ευθύνης απαιτούν αντοχή, πειθαρχία και τη δύναμη να λες «όχι» σε φίλους, σε συμμάχους και, κάποιες φορές, στο ίδιο το εκλογικό σου κοινό. Αυτός που δεν έχει βρεθεί εκεί δεν μπορεί να φανταστεί το κόστος, όχι το πολιτικό, αλλά το προσωπικό.
Ίσως λοιπόν, πριν ξαναπεί κάποιος από μας «αν ήμουν μια μέρα πρωθυπουργός», να σκεφτεί, αν είχα εγώ τη θέση, θα άντεχα να πάρω μια απόφαση ξέροντας ότι αύριο θα με κατηγορούν οι μισοί; Θα άντεχα να κοιμηθώ το βράδυ με το άγχος ότι μια επιλογή μου θα αλλάξει τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων; Η απάντηση, τις περισσότερες φορές, είναι «μάλλον όχι». Και αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στο να ηγείσαι και στο να σχολιάζεις.
Γιάννης Βαθυάς