Δεν ξέρω τι έβλεπε ο Λευτέρης Βαζαίος το 1993 τη στιγμή της έμπνευσης του τραγουδιού «Όταν χαράζει στο Αιγαίο», αλλά ξέρω ότι όταν χάραξε το θέαμα από τις Μαίνητες ήταν, παραπάνω από όμορφο. Το πρώτο φως μιας υπόσχεσης, στην ανατολή, εκείνη τη στιγμή που το Αιγαίο σκεπάζεται από μια απαλή χρυσή λάμψη και η ζωή μοιάζει να ξαναγεννιέται. Και όχι μόνο από τη νεολαία. Είδα άνθρωπο ενενήντα χρονών να συμμετέχει ζωηρά.
Δέκα χρόνια νωρίτερα, το 1983, ο Διονύσης Σαββόπουλος μάς είχε χαρίσει το «Ας κρατήσουν οι χοροί», έναν ύμνο στη συλλογικότητα, στη χαρά της παρέας και στη δύναμη της παράδοσης που αντέχει στον χρόνο. Δύο τραγούδια διαφορετικά, κι όμως αλληλένδετα. Το ένα στέλνει το πρώτο φως, το άλλο κρατά το γλέντι ζωντανό. Και χτες, στα πανηγύρια του Κοχύλου και των Μαινήτων στην Άνδρο, αυτά τα δύο τραγούδια φάνηκε σαν να έσμιξαν, σαν να άνοιξαν τον δρόμο και να συνόδευσαν τους ανθρώπους σε μια βραδιά αξέχαστη κι ενώ είχε προηγηθεί η συναυλία της Ιουλίας Καραπατάκη.
Στο Κοχύλου, στην πλατεία μπροστά στην εκκλησία, με την υπέροχη θέα στον όρμο Κορθίου και τη θαλασσινή αύρα να φθάνει ζωντανή το πανηγύρι είχε μια ποιότητα ξεχωριστή. Λαούτα και βιολιά σήκωσαν τον πρώτο σκοπό, και τα βήματα άρχισαν να στήνουν τον κύκλο, αργά και σεμνά στην αρχή, πιο ζωηρά μετά, ώσπου ο χορός έγινε ποτάμι που τους παρέσερνε όλους. Σαν όνειρο παλιό που κρατιέται ζωντανό από γενιά σε γενιά, η πλατεία του Κοχύλου μετατράπηκε σε ένα ανοιχτό πανηγύρι ψυχής. Τα παιδιά γελούσαν, οι ηλικιωμένοι καμάρωναν, και η νύχτα φόρεσε το πιο όμορφο της φόρεμα, εκείνο της συλλογικότητας.
Κι ενώ στο Κοχύλου το γλέντι συνεχιζόταν, στις Μαίνητες κορυφωνόταν. Το χωριό, έμοιαζε να καλεί τους πάντες να καθίσουν, να πιουν, να μοιραστούν. Τα τραγούδια δεν ακούστηκαν σαν απλή μελωδία αλλά σαν υπόσχεση, σαν σφραγίδα ότι αυτό που χτίζεται σε τέτοιες βραδιές δεν χάνεται ποτέ. Όλοι στον ίδιο κύκλο του χορού, την ώρα που κάποιοι, οι πιο άξιοι, άρχισαν να μαζεύουν για να ππαραδώσουν το χωριό ευπρεπισμένο στην καθημερινότητά του.
Δύο χωριά, δύο πανηγύρια, δύο τραγούδια που μοιάζουν να συναντήθηκαν στον ίδιο τόπο και χρόνο. Το «Όταν χαράζει στο Αιγαίο» του Βαζαίου μάς θύμισε το ξημέρωμα που κουβαλά πάντα μια καινούργια αρχή. Το «Ας κρατήσουν οι χοροί» του Σαββόπουλου μάς θύμισε πως η συνέχεια υπάρχει όταν τη φτιάχνουμε μαζί, χορεύοντας. Στην Άνδρο, χτες βράδυ, οι άνθρωποι χόρεψαν με την καρδιά τους, έστησαν γέφυρες ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, έκαναν τον χρόνο να σταματήσει για λίγο.
Κι αν κάτι έμεινε στο τέλος, ήταν μια κοινή αίσθηση. Ότι η μουσική, η παράδοση και η παρέα είναι δώρα που, όσο τα μοιραζόμαστε, τόσο πιο πολύ δυναμώνουν. Όταν χαράζει στο Αιγαίο, ας κρατήσουν οι χοροί. Κι έτσι να μένουν πάντα ζωντανές οι στιγμές που μας ενώνουν.
Γιάννης Βαθυάς