Σήμερα, με το απαγορευτικό απόπλου σε ισχύ, όλα τα νησιά θυμούνται κάτι φαινομενικά πολύ απλό αλλά στο βάθος του ουσιαστικό, ότι η νησιωτικότητα δεν είναι μια τεχνική λεπτομέρεια στις μετακινήσεις μας. Είναι η καθημερινή μας ταυτότητα. Δεν είναι μόνο το σύνολο των γνωστών δυσκολιών που πρέπει να ξεπεράσουμε, αλλά μια ολόκληρη συνθήκη ζωής που μας διδάσκει, μας δοκιμάζει και τελικά μας διαμορφώνει και μας καθορίζει.

Για τον επισκέπτη, η θάλασσα είναι ένα ταξίδι. Για τον κάτοικο, είναι το πλαίσιο. Είναι η σταθερά γύρω από την οποία χτίζουμε τρόπο ζωής, ρυθμούς, επαγγέλματα, οικογένειες, μνήμες. Σήμερα που τα καράβια μένουν δεμένα, δεν είναι ότι μένουμε αποκλεισμένοι. Είναι ότι θυμόμαστε πόσο εύθραυστη είναι κάθε ανθρώπινη βεβαιότητα και πόσο μεγάλη δύναμη έχει η φύση. Και αυτή η συνειδητοποίηση δεν είναι βάρος αλλά μάθημα.

Η νησιωτικότητα έχει δύο πρόσωπα. Το ένα είναι αυτό που βλέπει κανείς εύκολα. Η αναμονή, οι καθυστερήσεις, η απόσταση από τα κέντρα αποφάσεων. Το άλλο όμως, το βαθύτερο, είναι αυτό που μας κάνει διαφορετικούς. Η αίσθηση κοινότητας, η αλληλεγγύη, η υπομονή, η διαμόρφωση του συνόλου της προσωπικότητάς μας. Όταν το πλοίο δεν έρχεται, όλοι έρχονται πιο κοντά. Όταν ο καιρός κόβει τις μετακινήσεις, οι άνθρωποι βρίσκουν τρόπους να στηρίξουν ο ένας τον άλλο. Αυτή είναι η αθέατη δύναμη της νησιωτικότητας.

Στα νησιά, το γνωρίζουμε καλά, η θάλασσα δεν είναι σύνορο, είναι γέφυρα. Είναι η αφορμή να ταξιδεύουμε, να ανταλλάσσουμε, να δημιουργούμε. Κι αν κάποιες μέρες μάς κρατά με τα κύματά της, δεν το κάνει για να μας περιορίσει. Το κάνει για να μας θυμίσει ότι το νησί έχει δικούς του ρυθμούς. Ότι δεν μπορούμε πάντα να βιαζόμαστε. Ότι η αξία βρίσκεται και στην αναμονή.

Η νησιωτικότητα είναι προνόμιο όσο και πρόκληση. Είναι η δυνατότητα να ζεις μέσα σε ένα τοπίο που σου υπενθυμίζει καθημερινά την ομορφιά της φύσης, αλλά και την ανάγκη να προσαρμόζεσαι στις ιδιοτροπίες της. Είναι η εμπειρία να μεγαλώνεις παιδιά που ξέρουν τι σημαίνει να εξαρτάσαι από τον καιρό. Είναι η σοφία να αντιλαμβάνεσαι ότι η αυτάρκεια δεν είναι πολυτέλεια αλλά καθημερινή πρακτική.

Και μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει και η περηφάνια. Γιατί κάθε φορά που το πλοίο δένει ξανά στο λιμάνι, δεν είναι απλώς μια μετακίνηση που γίνεται δυνατή. Είναι μια γιορτή συνέχειας. Είναι η απόδειξη ότι η θάλασσα, με όλα της τα κύματα, δεν μας χώρισε ποτέ πραγματικά. Μας έδωσε την ευκαιρία να ξανασυναντηθούμε, να ξαναενωθούμε.

Σήμερα λοιπόν, με το απαγορευτικό, δεν βλέπουμε μια δυσκολία. Βλέπουμε μια υπενθύμιση, ότι είμαστε νησιώτες. Ότι η ταυτότητά μας δεν χτίζεται μόνο από τις ώρες που ταξιδεύουμε, αλλά και από τις ώρες που περιμένουμε. Ότι η θάλασσα δεν είναι εμπόδιο, είναι ο καθρέφτης μας.

Γιατί τελικά, η νησιωτικότητα δεν είναι να ζεις μακριά. Είναι να ζεις αλλιώς. Να ζεις με έναν τρόπο που σε κάνει να θυμάσαι κάθε μέρα ότι δεν υπάρχουν αυτονόητα και δεδομένα. Και αυτό το αλλιώς είναι που δίνει αξία στην καθημερινότητα, στις σχέσεις, στην κοινότητα.

Γι’ αυτό κι εμείς στα νησιά, σήμερα δεν λέμε πως δεν μπορούμε να φύγουμε. Λέμε κάτι άλλο, πολύ πιο αληθινό, ότι η θάλασσα δεν μας χωρίζει, μας ορίζει.

Γιάννης Βαθυάς