author author – Andros24

Όλα για την Άνδρο

Μενού

Αναζήτηση

Πρόσφατα Άρθρα

28 Απριλίου, 2025ΆρθραΗ Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής, η «Αγία» όπως την αποκαλούμε στο νησί, κατέχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά όσων πλησιάζουμε ή έχουμε ξεπεράσει τα τρίτα «ήντα» του βίου μας, όντας άρρηκτα συνδεδεμένη με τα ανέμελα παιδικά χρόνια. Τότε, η προσμονή της Παρασκευής της Διακαινησίμου, της πρώτης Παρασκευής μετά το Πάσχα, ήταν μεγάλη. Ο ενθουσιασμός περίσσευε. Το πανηγύρι της «Αγίας», εκτός όλων των άλλων, σηματοδοτούσε τη μεγαλύτερη εκδρομή της χρονιάς για κάποιους που κατοικούσαμε πολλά χιλιόμετρα μακριά από το Mοναστήρι. Ξεκινούσαμε πρωί – πρωί, σχεδόν αξημέρωτα, με τους τουράδες γεμάτους μεζέδες και κρασί και με το κέφι να ξεχειλίζει στις κουβέντες, στα πειράγματα, στα χωρατά. Προσκυνούσαμε με ευλάβεια, παρακολουθούσαμε τη Θεία Λειτουργία, κάποιοι κοινωνούσαν και μετά το «Δι΄ ευχών» άρχιζαν τα κεράσματα. Λουκουμάκι, τσίπουρο, καφές, χαρούμενες φωνές, χαιρετούρες, «χρόνια πολλά και του χρόνου με υγεία». Μετά στρώνονταν οι κουρελούδες έξω από το μοναστήρι, έβγαιναν οι μεζέδες και τα κρασιά κι άρχιζαν τα «εβίβα» ενώ τα μεθυστικά αρώματα της ανδριώτικης γης χάιδευαν τη μύτη και η μαγευτική θέα του Μπατσιού ξεκούραζε το μάτι. Τώρα το μόνο που έχει απομείνει είναι η κατάνυξη στον εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία. Το πανηγύρι ξεθώριασε, όπως ξεθώριασε και η εικόνα μιας άλλοτε ακμάζουσας και πλούσιας Ιεράς Μονής, με μεγάλη προσφορά στην κοινωνία της Άνδρου, όπως μαρτυρούν χιλιάδες έγγραφα και ντοκουμέντα τα οποία σώζονται και διατηρούνται στο μοναστήρι. Ο ιστορικός Δημήτριος Πασχάλης έχει αποτυπώσει σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο, το οποίο αξίζει να αναζητήσει κάποιος, πολλά από αυτά τα ντοκουμέντα. Στην αρχή το μοναστήρι είχε άνδρες Μοναχούς που καλλιεργούσαν κτήματα, ασχολούνταν με την ξυλουργία, τη σιδηρουργία, την κτηνοτροφία αλλά και την αλιεία με το ιδιόκτητο τρεχαντήρι της Μονής. Το 1928 το Μοναστήρι έγινε γυναικείο, αφού είχε φτάσει στο μέγιστο σημείο της φθοράς του και ήταν έτοιμο να κλείσει. Τότε μια ομάδα 30 καλογραιών από τους Μολάους της Λακωνίας εγκαταστάθηκε στη Μονή, δίνοντας της νέα πνοή. Αμπέλια άρχισαν να καλλιεργούνται, κοπάδια με αιγοπρόβατα τρέφουν πολλές άπορες οικογένειες με κρέας και τυροκομικά, ένα μικρό ελαιοτριβείο που υπήρχε ξεκίνησε και πάλι να λειτουργεί, μέλι αρίστης ποιότητας άρχισε να παράγεται. Σχεδόν ταυτόχρονα αναπτύσσεται και το υφαντουργείο της Μονής, που εξελίχτηκε σε σχολείο υφαντικής με αρκετά κορίτσια να διδάσκονται εκεί και να μαθαίνουν την τέχνη της υφαντικής. Η Ιερά Μονή αποδείχτηκε αληθινά ζωοδόχος για πολλές οικογένειες κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Από τις καλλιέργειές της βρήκαν τροφή γυναίκες και παιδιά πολεμιστών της πρώτης γραμμής, αιχμαλώτων ναυτικών, χήρες που έχασαν τους άνδρες τους στη μάχη, αλλά και ορφανά από τα γύρω νησιά. Τα τελευταία χρόνια η «Αγία» δίνει και πάλι αγώνα να ανθίσει ξανά. Κι αυτόν τον αγώνα οφείλουμε να στηρίξουμε όλοι οι Ανδριώτες… Γιάννης Μηνδρινός [...]

Η νησιωτικότητα δεν είναι αφηρημένη έννοια

28 Απριλίου, 2025ΆρθραΣας εύχομαι καλή εβδομάδα και σας μεταφέρω τις πρωινές σκέψεις μου, με αφορμή το σημερινό απαγορευτικό απόπλου των πλοίων. Τούτες οι αράδες γράφονται με τη θέα της έμφορτης κυμάτων παραλίας του Νειμποριού. Η νησιωτικότητα είναι γένους θηλυκού. Εκ φύσεως δύσκολη δηλαδή. Αυτό για να αστειευθούμε λίγο. Η πραγματικότητα δεν είναι καθόλου αστεία. Εκτός από τις παραλίες, τα ασπρισμένα σπίτια, τη γραφικότητα, τις νοστιμιές και κυρίως τους ωραίους ανθρώπους υπάρχει η καθημερινότητα. Ένα παιδί σε μια πόλη, έχει πιο εύκολη πρόσβαση στις πηγές της γνώσης. Αφαιρέστε τον ελεύθερο χρόνο. Ένας εργαζόμενος σε μια πόλη, έχει πιο εύκολη πρόσβαση στην εργασία. Αφαιρέστε την κίνηση. Ένας ηλικιωμένος σε μια πόλη, έχει πιο εύκολη πρόσβαση σε πλήρεις δομές Υγείας. Αφαιρέστε την ποιότητα ζωής. Μια εγκυμονούσα σε μια πόλη, έχει λιγότερη αγωνία για την ώρα του τοκετού. Αφαιρέστε τους περιπάτους. Ένας πολίτης σε μια πόλη, έχει μικρότερο κόστος διαβίωσης, καθώς δεν επιβαρύνεται με τα μεταφορικά. Αφαιρέστε την ποιότητα τοπικών προιόντων. Όλα τούτα δεν αναιρούν το επίπεδο ζωής. Ο πολιτισμός, η φυσιολατρία, η εγγύτητα των σχέσεων είναι οι μικροί θησαυροί της καθημερινότητας στα νησιά μας. Αρκεί να μην ακούσεις τον ήχο του ελικοπτέρου. Δεν μεταφέρει κάποιον για διακοπές… Γιάννης Βαθυάς [...]

Δικαίωμα στην Υγεία

28 Απριλίου, 2025ΆρθραΚαλημέρα σας Με ρωτάτε για το «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ» Ας το δούμε ρεαλιστικά στον απόηχο του άρθρου για «δικαιώματα και υποχρεώσεις», του Γιάννη Βαθυά. Η υγεία δεν είναι κάτι που αγοράζεται. Είναι θεμέλιο της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Χωρίς υγεία, κάθε άλλη δραστηριότητα αδυνατίζει ή ακυρώνεται. Η διατήρηση της υγείας είναι πρώτα απ’ όλα προσωπική ευθύνη. Ο τρόπος ζωής μας —η σωστή διατροφή, η άσκηση, η αποφυγή επιβλαβών συνηθειών— παίζει καθοριστικό ρόλο. Δεν μπορούμε να αδιαφορούμε για το σώμα μας και να απαιτούμε να «διορθώνονται» όλα αργότερα με την Ιατρική. Όταν, όμως, η υγεία κλονιστεί —είτε από ασθένεια, είτε από τραυματισμό— το κράτος οφείλει να παρέμβει και να στηρίξει την αποκατάσταση. Υπάρχει δικαίωμα στην περίθαλψη, όμως πρέπει να κατανοήσουμε τι σημαίνει αυτό. Δεν σημαίνει απαίτηση για τη μέγιστη και πιο ακριβή ιατρική βοήθεια σε κάθε περίπτωση. Σημαίνει τη βέλτιστη δυνατή φροντίδα, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς, όπως την κρίνει συνήθως ο θεράπων ιατρός. Η ανεξέλεγκτη απαίτηση για μέγιστες παροχές σε όλους, παντού και πάντα, δεν είναι ρεαλιστική. Το οικονομικό βάρος γίνεται τελικά αβάσταχτο και απειλεί τη βιωσιμότητα των ίδιων των συστημάτων υγείας. Η υγεία είναι δικαίωμα, αλλά και καθήκον. Είναι μια κοινή υπόθεση, που απαιτεί μέτρο, λογική και σεβασμό — πρώτα προς τον εαυτό μας και έπειτα προς το σύνολο. Να είσαστε καλά και για να περνάτε καλά, προσέχετε την υγεία σας. Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Δικαιώματα και υποχρεώσεις

26 Απριλίου, 2025ΆρθραΈχουμε συνηθίσει στις σύγχρονες κοινωνίες, λόγω του εγωκεντρισμού που μας διακατέχει και των αποστάσεων που δημιουργούνται, κυρίως στις πόλεις, να μιλάμε με έννοιες και όχι με πρόσωπα. Το ίδιο συμβαίνει και στις μικρότερες κοινωνίες, παρότι όλοι ισχυρίζονται ότι γνωρίζονται καλά μεταξύ τους και, βέβαια, γνωρίζουν τα πάντα. Τουλάχιστον έτσι νομίζουν. Η τεχνολογική εξέλιξη και η πλήρης επικράτηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλει καθοριστικά, με την πανδημία του κορωνοιού να δίνει άλλοθι και να οδηγεί σε περισσότερο ατομισμό, για να μην πω σε απομόνωση. Παρόλα αυτά ο δημόσιος χώρος λειτουργεί. Το κράτος, ο δήμος, η εκκλησία, τα σχολεία, τα καταστήματα. Ποιοι και πώς τα λειτουργούν; Ποιοι είμαστε εμείς και πώς συμμετέχουμε; Θα το απαντήσω απλά και γρήγορα. Οι αιρετοί και οι υπηρεσίες, οι παπάδες κι οι δάσκαλοι, ο καθένας με τη δουλειά που κάνει. Πώς τα αντιμετωπίζουμε όλα εμείς, είτε ως πομποί, είτε ως δέκτες; Ακόμα πιο γρήγορη απάντηση. Και στις δυο περιπτώσεις έχουμε μόνο δικαιώματα και καμιά υποχρέωση. Θα αποφύγω το παράδειγμα της πολιτικής γιατί δεν είναι τέτοια η όρεξή μου πρωί πρωί και θα πω την άποψή μου για κάτι πιο εύπεπτο. Όταν πηγαίνουμε σε ένα κατάστημα, «με τον παρά μας» όπως λέμε, έχουμε το δικαίωμα του πελάτη. Έχουμε όμως και υποχρεώσεις, όπως αυτή του καταναλωτή. Δεν θα αποφύγω, τελικά, τον πειρασμό. Και στην πολιτική έχουμε τα δικαιώματα του ψηφοφόρου. Αλλά έχουμε και τις υποχρεώσεις του πολίτη. Και έχουμε υποχρέωση έναντι του εαυτού μας να παρακάμπτουμε την ευκολία του «όλοι ίδιοι είναι». Όχι δεν είναι όλοι ίδιοι. Και αν ξεκινούν όλοι με τη βάση της καλής προαίρεσης δεν είναι ίδιοι ούτε στις ικανότητες, ούτε στις γνώσεις. Κυρίως όμως δεν είναι ίδιοι όλοι στο ήθος. Αυτό κάνει τη διαφορά και επί της ουσίας και επί του τύπου. Πού είμαστε εμείς σε όλο αυτό; Στο πεδίο της διάκρισης όπως λένε οι ειδικοί επιστήμονες. Βάζουν και την ενσυναίσθηση, αλλά τεχνοκρατικά αυτή τη στιγμή δεν μου κάνει. Διάκριση λοιπόν, που οφείλουμε ενσυνείδητα να εφαρμόζουμε στο πεδίο της ατομικής ευθύνης. Αφού μας διακατέχει τέτοιος εγωισμός, στα όρια του ναρκισσισμού, οφείλουμε να προτάσσουμε την ατομική ευθύνη ως πολίτες. Ακόμα πιο πολύ οι δημοσιολογούντες… Γιάννης Βαθυάς [...]

Γιατί δεν συμφωνούμε πάντα και διαφωνούμε στα κοινά;

26 Απριλίου, 2025ΆρθραΚαλημέρα σας Με ρωτάτε «Γιατί δεν συμφωνούμε πάντα και διαφωνούμε στα κοινά;» Δύσκολη ερώτηση. Άπτεται του χαρακτήρα και της ψυχοσύνθεσης του Έλληνα γενικά και του κοινού Ανδριώτη ειδικότερα. Ας το δούμε μαζί: Η διαφωνία είναι κομμάτι της δημοκρατίας. Είναι θεμιτή και χρήσιμη, όταν έχει σκοπό τη βελτίωση. Όμως πολλές φορές, δεν διαφωνούμε για να φτάσουμε σε μια καλύτερη λύση. Διαφωνούμε για να φαινόμαστε διαφορετικοί. Για να επιβεβαιώσουμε ρόλους, να εξυπηρετήσουμε φιλοδοξίες ή απλώς για να μην αφήσουμε “τον άλλον” να φανεί σωστός. Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, και στην Άνδρο φυσικά, η τοπική αυτοδιοίκηση υποτίθεται πως υπάρχει για να φροντίζει την καθημερινότητα, να λύνει προβλήματα και να προωθεί έργα που βελτιώνουν τη ζωή μας. Κι όμως, ακόμα και στα πιο απλά, εκεί που όλοι θα έπρεπε να λένε «ναι», η απάντηση συχνά είναι «όχι» — όχι επειδή το προτεινόμενο είναι λάθος, αλλά επειδή το πρότεινε «ο άλλος». Παρακολουθώντας τον δημόσιο διάλογο στην Άνδρο, βλέπει κανείς πως υπάρχουν ζητήματα στα οποία η κοινή λογική λέει «προχώρα το». Καθαριότητα, διαχείριση νερού, υποδομές, τουρισμός, χωροταξικά με σεβασμό στο περιβάλλον, ενίσχυση των σχολείων, προσβασιμότητα με ασφαλτόστρωση στα χωριά. Και όμως, αυτά τα ζητήματα μπλέκονται σε μια ατέρμονη διελκυστίνδα μεταξύ παρατάξεων, συμφερόντων, και προσωπικών στρατηγικών. Η διαφωνία είναι υγιής όταν γίνεται πάνω σε προτάσεις. Αλλά όταν γίνεται για να μη φανεί πως κάποιος έκανε κάτι καλό, τότε είναι τραγικό. Και τελικά, δεν τιμωρεί τον πολιτικό αντίπαλο. Τιμωρεί τον κάτοικο, τον επαγγελματία, το παιδί που μεγαλώνει στο νησί. Γιατί ο «τόπος» δεν είναι κάτι αφηρημένο. Είναι οι άνθρωποι μας. Οι γονείς μας, οι φίλοι μας, τα παιδιά μας. Είναι εμείς. Όταν η πολιτική μικροπρέπεια παγώνει έργα που όλοι συμφωνούμε ότι χρειάζονται, δεν χτυπάει κάποιον «άλλο». Μας χτυπάει όλους. Η Άνδρος δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει χρόνο. Έχει ανάγκες. Έχει προοπτικές. Και χρειάζεται ανθρώπους που να μπορούν να συνεργάζονται στα βασικά. Δεν είναι κακό να υπάρχει αντιπολίτευση. Κακό είναι να υπάρχει μόνο για να λέει «όχι». Το ίδιο ισχύει παντού. Όταν η προσωπική φιλοδοξία γίνεται πιο σημαντική από το συλλογικό καλό, τότε δεν έχουμε αυτοδιοίκηση. Έχουμε εσωτερική κατανάλωση ενέργειας που δεν φτάνει ποτέ εκεί που πρέπει: στους ανθρώπους. Ο τόπος μας δεν είναι «κάποιοι άλλοι». Όταν μπλοκάρουμε μια λύση που θα έκανε τη ζωή πιο ανθρώπινη, το κάνουμε σε εμάς. Όταν βάζουμε πολιτική σκοπιμότητα πάνω από την κοινή λογική, βγάζουμε μόνοι μας τα μάτια μας. Καιρός να το αλλάξουμε αυτό. Όχι με ωραία λόγια. Με συνεργασία στα αυτονόητα. Με συμφωνία στα βασικά. Με τη γενναιότητα να πούμε: «Δεν έχει σημασία ποιος το πρότεινε. Είναι σωστό; Ας γίνει». Να είσαστε καλά και να περνάτε καλά Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Πάσχα 2024 και 2025 – στατιστική, πραγματικότητα και… λίγη κοινή λογική

25 Απριλίου, 2025ΆρθραΚαλημέρα σας, Με ρωτάτε: «Γιατί λένε πως φέτος η κίνηση του Πάσχα στο νησί ήταν μειωμένη σε σχέση με πέρσι;» Το διάβασα κι εγώ. Και ειλικρινά, το μόνο σίγουρο συμπέρασμα που έβγαλα είναι πως… τα συμπεράσματα που βγήκαν δεν στέκουν στατιστικά. Και το λέω όχι επειδή ξύπνησα στραβά, αλλά με λόγο και γνώση. Η στατιστική ήταν εργαλείο της δουλειάς μου — και για χρόνια δίδασκα ιατρική στατιστική και κλινική έρευνα. Οπότε, κάτι παραπάνω από τα δημοσιογραφικά copy-paste ξέρω. Λοιπόν: Η στατιστική χωρίζεται σε δύο μέρη. Η περιγραφική απλώς παραθέτει αριθμούς. Πόσοι ήρθαν, πόσα ΙΧ, κ.λπ. Η συμπερασματική, από την άλλη, προσπαθεί να πει το «γιατί» — με βάση συγκρίσιμα και ομοιογενή δεδομένα. Αν τα δεδομένα δεν είναι συγκρίσιμα, δεν βγάζεις συμπέρασμα. Τελεία. Πάμε τώρα στα στοιχεία που δόθηκαν: Μ. Τετάρτη 1 έως Μ. Σάββατο 4 Μαΐου 2024: 9.162 επιβάτες και 2.244 ΙΧ Μ. Τετάρτη 16 έως Μ. Σάββατο 19 Απριλίου 2025: 8.123 επιβάτες και 2.104 ΙΧ Η μείωση στους επιβάτες είναι 11,3% και στα ΙΧ 6,3%. Τίποτα άλλο. Αυτό λένε οι αριθμοί. Μόνο περιγραφικά, όχι ερμηνευτικά. Το γιατί δεν το λένε οι αριθμοί — το λέει η πραγματικότητα γύρω μας. Και ποια είναι αυτή; Το Πάσχα του 2025 ήταν νωρίς — στις 20 Απριλίου. Πολλοί το αποφεύγουν, φοβούμενοι κακοκαιρία. Το Πάσχα του 2024 ήταν στις 5 Μαΐου, με σταθερότερο καιρό και περισσότερες αργίες (π.χ. η Πρωτομαγιά ήταν Μεγ. Τετάρτη και μεταφέρθηκε μετά το Πάσχα). Πέρσι, λοιπόν, είχες μεγαλύτερη “ανάσα” αργιών — ιδανική για δεύτερη κατοικία ή παρατεταμένη παραμονή. Φέτος, το Πάσχα έπεσε με το καθολικό, κάτι που ενδέχεται να κράτησε πολλούς αλλοδαπούς στην πατρίδα τους, κοντά στις οικογένειές τους. Άρα, οι λόγοι είναι πολλοί και απολύτως κατανοητοί. Και πάντως, δεν χρειάζονται «μαγικοί αριθμοί» ή αποδιοπομπαίοι τράγοι για να εξηγηθούν. Διαβάζω επίσης αιχμές κατά του εντεταλμένου συμβούλου τουρισμού, του κ. Μουστάκα. Δεν τον γνωρίζω προσωπικά. Ακούω όμως τα καλύτερα. Και θεωρώ τουλάχιστον μικρόψυχο να του φορτώνει κανείς «πτώσεις» στη βάση ελλιπών ή αυθαίρετων αριθμών. Από τον ίδιο συντάκτη, μάλιστα, διαβάσαμε και ότι το φετινό Πάσχα ήταν… «θολό» και «υποτονικό». Δεν ξέρω πού το είδε. Εγώ είδα φωτογραφίες, βίντεο και περιγραφές που μιλούν για ζωντάνια, φως, κόσμο, κατάνυξη και λουλούδια. Ειλικρινά, δεν καταλαβαίνω από πού προκύπτει αυτή η μόνιμη γκρίνια. Γιατί να κατηγορούμε, να ρίχνουμε σκιές, να βγάζουμε συμπεράσματα χωρίς στοιχεία; Το Πάσχα στην Άνδρο, όποτε κι αν πέφτει, είναι μοναδικό. Με τις μυρωδιές του, τα λουλούδια του, τις λειτουργίες του, τα εγκώμια, τις λιχουδιές, τα χαμόγελα. Και είναι τυχερός όποιος μπορεί να το ζήσει. Κι όποιος το χάνει — είναι πραγματικά αξιολύπητος. Να είσαστε καλά, να περνάτε καλά και να έχετε μπροστά σας πολλά Πάσχα σαν το φετινό — ή και καλύτερα Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Οικόπεδα και χωράφια

24 Απριλίου, 2025ΆρθραΚαλημέρα σας Με ρωτάτε «ΓΙΑΤΙ ΜΠΟΡΩ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΟΥΛΗΣΩ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΜΟΥ ΣΑΝ ΟΙΚΟΠΕΔΟ;» Δεν είμαι ειδικός σε αυτά τα θέματα, αλλά για χατίρι σας έψαξα και έμαθα. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Έχεις ένα χωράφι. Ίσως είναι κληρονομιά από τον παππού, ίσως είναι δική σου επένδυση. Το κοιτάς, το αγαπάς, έχεις ιδέες. Ίσως να φτιάξεις ένα σπίτι, ίσως να το πουλήσεις για να χτίσει άλλος. Αλλά πριν ξεκινήσεις τα σχέδια, έρχεται η μεγάλη ερώτηση: Είναι το χωράφι μου… οικόπεδο; Δεν είναι όλα τα χωράφια οικοδομήσιμα. Και εδώ ξεκινάει η περιπέτεια της «πολεοδομίας», της «αρτιότητας», της «οικοδομησιμότητας» και των Προεδρικών Διαταγμάτων που αλλάζουν τους όρους σαν τα κύματα του Αιγαίου στο μελτέμι. Πότε μπορώ να χτίσω Για να μπορεί ένα χωράφι να θεωρηθεί οικοδομήσιμο, πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις, που αλλάζουν ανάλογα με το αν βρίσκεται: Εντός σχεδίου πόλεως: Εδώ τα πράγματα είναι πιο απλά. Υπάρχουν καθορισμένα όρια, ρυμοτομία, δρόμοι, χρήσεις γης. Αν το χωράφι σου είναι σε τέτοια περιοχή και έχει ελάχιστο εμβαδόν (συνήθως 200 ή 500 τ.μ.), μπορείς να χτίσεις. Εντός ορίων οικισμού: Αυτές είναι περιοχές που είχαν αναπτυχθεί παλαιότερα χωρίς σχέδιο. Εκεί ισχύουν διαφορετικά όρια, ανάλογα με το πότε και πώς έχει χαρακτηριστεί ο οικισμός. Ένα χωράφι μπορεί να είναι οικοδομήσιμο ακόμη και αν είναι κάτω από 2 στρέμματα, αλλά αυτό αλλάζει – και άλλαξε πρόσφατα. Εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός οικισμού: Εδώ μπαίνουμε στα δύσκολα. Το χωράφι πρέπει να έχει τουλάχιστον 4 στρέμματα, να έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο, και να μην εμπίπτει σε περιοριστικές ζώνες (δάσος, αρχαιολογία, Natura, κ.ά.). Γιατί μπορεί να ΜΗΝ μπορείς να χτίσεις Οι αλλαγές στην πολεοδομική νομοθεσία είναι ραγδαίες. Το Προεδρικό Διάταγμα της 15ης Απριλίου 2025 έφερε τα πάνω κάτω: Περιόρισε τους οικισμούς σε όρια που υπήρχαν έως το 1983. Κατήργησε την οικοδομησιμότητα σε πολλά μικρότερα οικόπεδα. Ζητάει πλέον εμβαδόν 2.000 τ.μ. και πάνω για δόμηση σε πολλές περιπτώσεις. Έτσι, ένα χωράφι που μέχρι χθες θεωρούνταν “καλό”, σήμερα μπορεί να είναι απλώς… αγροτεμάχιο. Τι ισχύει στην Άνδρο Η Άνδρος, με τη μοναδική της ομορφιά, βρίσκεται στο επίκεντρο των αλλαγών. Ο Δήμος έχει ξεκινήσει τη σύνταξη Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ), που θα επανακαθορίσει χρήσεις γης, περιοχές δόμησης, αλλά και τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου. Σε πολλές περιοχές της Άνδρου συζητείται η αύξηση του ελάχιστου απαιτούμενου εμβαδού από 4 σε 10 ή ακόμα και 20 στρέμματα για νέα δόμηση εκτός σχεδίου. Αυτό σημαίνει πως ένα χωράφι 4,5 στρεμμάτων, που πριν θεωρούνταν άρτιο, μπορεί σύντομα να χαρακτηριστεί μη οικοδομήσιμο. Ταυτόχρονα, μεγάλος αριθμός οικισμών του νησιού επαναχαράσσονται, κάτι που μπορεί να επηρεάσει άμεσα το αν ένα χωράφι βρίσκεται εντός ή εκτός οικισμού — με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πρόσφατα το δημοτικό συμβούλιο πήρε ομόφωνη απόφαση, να διαμαρτυρηθεί για το νέο προεδρικό διάταγμα, το οποίο αδικεί την Άνδρο, να προβεί σε καταγραφή των 60 οικισμών του νησιού, επισημαίνοντας ποιες διατάξεις του προεδρικού διατάγματος θα έπρεπε να θεσμοθετηθούν έτσι, ώστε να μην αδικούνται οι κάτοικοι, των οποίων οι περιουσίες μειώνονται ή εκμηδενίζονται. Η αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι βέβαια περιορισμένη και μένει να δούμε πόσο θα εισακουστεί… Τι να κάνεις Μην μείνεις στην εικασία. Ζήτησε από μηχανικό: Τοπογραφικό διάγραμμα με ΓΠΣ, ΖΟΕ, Natura, Δασικό Χάρτη. Βεβαίωση από Πολεοδομία για τη δυνατότητα δόμησης. Και προσοχή: Πριν πουλήσεις ή αγοράσεις, μην κοιτάς μόνο τη θέα. Κοίτα και τα χαρτιά. Γιατί άλλο το χωράφι… κι άλλο το οικόπεδο. Να είσαστε καλά και να περνάτε καλά Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Η τέχνη του εφικτού

23 Απριλίου, 2025ΆρθραΣτη χθεσινή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στην Άνδρο, έμπειρος νομικός, ο οποίος συμμετείχε με την επιστημονική του ιδιότητα, επέφερε πλήρη ισορροπία στη συζήτηση και μόνο με τη φράση «Η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού». Μακριά από μαξιμαλιστικές, ωραιοποιημένες διατυπώσεις και πρωθύστερες διαπιστώσεις. Η σημασία της φράσης δεν έχει πάντα το ίδιο περιεχόμενο, ούτε την ίδια στόχευση. Τούτο εξαρτάται από το αν προκρίνουμε την «τέχνη» ή το «εφικτό Αν επιμείνουμε στην «τέχνη», τότε η πολιτική αναδεικνύεται ως πιθανότητα ή πολύ περισσότερο και ως δυνατότητα να κερδίσεις ένα παιχνίδι φαινομενικά χαμένο. Αν επιμείνουμε στη λέξη «εφικτό», τότε η πολιτική χάνει τον χαρακτήρα της διεκδικητικής τέχνης και υποβιβάζεται σε τεχνική στασιμότητας. Τι έκανε, λοιπόν, ο Δήμαρχος Άνδρου στην συγκεκριμένη συνεδρίαση, και αφού είχε προετοιμαστεί κατάλληλα και ως όφειλε; Άσκησε την «τέχνη» πολιτικά και δυνάμωσε το «εφικτό» τεχνοκρατικά. Με απλά λόγια, ρώτησε τους ειδικούς χωροτάκτες που ξέρουν καλά το θέμα του Πολεοδομικού Σχεδιασμού και της Οριοθέτησης Οικισμών. Συμβουλεύτηκε εμπειρότατους νομικούς για τη δυνατότητα άσκησης δικαστικών πιέσεων και έφερε ψήφισμα πίεσης προς τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας. Δόθηκε όλος ο χρόνος στην αντιπολίτευση να αναπτύξει τις θέσεις της. Και η αντιπολίτευση παρά τις αρχικές ενστάσεις ψήφισε «ναι». Έκανε κοινωνούς του θέματος τους συμπολίτες του, πάντα με τη βοήθεια των τεχνοκρατών και λύθηκαν οι απορίες και του πιο αδαούς. Κι όλα αυτά στο σωστό χρόνο, όταν οι συνθήκες ήταν ώριμες, κατάλληλες και με συγκεκριμένα δεδομένα. Το τελικό όφελος στην Άνδρο και τους κατοίκους της. Αυτή είναι η πολιτική, αυτή είναι «η τέχνη του εφικτού». Το πόσο καλά ασκεί την «τέχνη» ένας πολιτικός, κρίνεται στις κάλπες με βάση το μέγεθος του «εφικτού» που ορίζει. Κρινόμαστε και όλοι εμείς ως «πολιτικά όντα», ως συμμετέχοντες στα της πόλης μας. Δεν θα κουραστώ να λέω ότι το πιο πολύτιμο που μπορούμε να έχουμε είναι η γνώση. Μόνο έτσι οδηγούμαστε στην ορθή κρίση. Και δεν θα σταματήσω να σέβομαι τους ασκούντες την «τέχνη», τους έχοντες αγαθές προθέσεις. Δεν θα σταματήσω όμως να υποκλίνομαι και στους τεχνοκράτες, εκείνους που με την εξειδικευμένη γνώση βάζουν φρένο στις αερολογίες μας. Και όπως έχει πει ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι, η συναίσθηση της άγνοιας είναι μεγάλο βήμα προς τη γνώση. Γιάννης Βαθυάς [...]

Το γράμμα του παππού

23 Απριλίου, 2025ΆρθραΠολιτικά, παλιά και… γνώριμα Καλημέρα σας, Και να ήθελα να σας γράψω για κάτι άλλο, δεν θα με αφήνατε. Εσείς είστε αυτοί που έχετε κολλήσει στο παρελθόν και θέλετε να τα μάθετε όλα. Και καλά κάνετε. Με ρωτάτε τώρα: «Πώς ήταν τα πολιτικά και τα κομματικά τότε;» Η απάντηση απλή: Η Άνδρος ήταν ένα μικρό αντίγραφο της υπόλοιπης Ελλάδας. Με άλλα λόγια: διχόνοια, πόλωση, ισχυρογνωμοσύνη, διχασμός και μπόλικο εγωισμό. Η μόνη εξαίρεση; Η τοπική αυτοδιοίκηση, που αντιμετωπιζόταν με σχετική αδιαφορία. Μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, επανήλθε η βασιλεία με τον βασιλιά Γεώργιο. Όταν πέθανε (δεν είχε παιδιά), τον διαδέχτηκε ο αδελφός του, ο Παύλος, με τη βασίλισσα Φρειδερίκη — που άφησε, ας πούμε, έντονο αποτύπωμα. Πρωθυπουργός τότε ήταν ο Σοφούλης. Στη Χώρα της Άνδρου, για πολλά χρόνια δήμαρχος ήταν ο γιατρός Αλέξανδρος Παρόδος. Η εκλογή του Παρόδου ήταν μάλλον εξαίρεση. Τότε οι δήμαρχοι βγαίναν κατόπιν “συνεννόησης” των ισχυρών οικογενειών — συχνά γόνοι εφοπλιστών. Ο Παρόδος, όμως, είχε υπηρετήσει το νησί για δεκαετίες ως γιατρός, κι ήταν ευρέως αγαπητός. Επιπλέον, δεν υπήρχαν τότε πολλοί με πολιτικές φιλοδοξίες. Μετά από αυτόν, η παλιά τακτική επανήλθε. Θυμάμαι την υποψηφιότητα του φαρμακοποιού Λορέντζου Κασιμάτη — μορφωμένος, κοινωνικός, δραστήριος άνθρωπος. Κι όμως, εξέλεξαν με συντριπτική πλειοψηφία τον γηραιό πλοιοκτήτη Γεώργιο Κονδύλη. Καπετάνιος, αυταρχικός αλλά καλοσυνάτος, και περισσότερο κάτοικος Αθηνών παρά Άνδρου. Στην πράξη, τον εκπροσωπούσε ο πατέρας μου, πρόεδρος τότε του δημοτικού συμβουλίου ( δημοτικοί σύμβουλοι που θυμάμαι ήταν: Μιχαλάκης Λογοθέτης, Δημήτρης Κοκκίνης, Δημήτρης Λάσκαρης, Θόδωρος Κωβαίος, Ανδρέας Βάατης και Βαγγέλης Μάης) . Πίστευε —και μας το έλεγε— ότι κάθε πολίτης οφείλει να υπηρετήσει τον τόπο του μία φορά. Γι’ αυτό παραμέλησε το οδοντιατρείο του για τέσσερα χρόνια και αφιερώθηκε στα κοινά. Όταν του ζήτησαν να συνεχίσει, αρνήθηκε. Δεν το έκανε για καριέρα, το έκανε από χρέος. Μετά τον Κονδύλη ήρθε ο Μιχάλης Πολέμης — επίσης πλοιοκτήτης, αλλά νεότερος, δραστήριος και αποτελεσματικός δήμαρχος. Παρότι ο Κασιμάτης ξαναδοκίμασε, δεν τα κατάφερε και εγκατέλειψε. Κι έπειτα… μια παρατεταμένη σιγή. Κανείς δεν ήθελε να γίνει δήμαρχος. Καμία φιλοδοξία, καμία πρόθεση ανάληψης ευθύνης. Και τότε εμφανίστηκε —ως από μηχανής θεός— ο γραμματέας του δήμου, ο λόγιος Ευάγγελος Δερτούζος. Κατέβηκε στις εκλογές και άφησε παράδειγμα σωφροσύνης, δικαιοσύνης και ηθικής διοίκησης. Ακολούθησαν με πιο χαμηλούς τόνους οι Σκόρδος, Λένος, Καρκάκης, Αμωράτης, Βούλγαρης, Γιαννίσης και Βάμβουκας. Όλα ήρεμα, ήσυχα και —θα έλεγε κανείς— νωχελικά. Αλλά όλα αυτά άλλαξαν ξαφνικά, με τον περιβόητο «Καποδίστρια». Τότε δημιουργήθηκαν τρεις δήμοι στο νησί: Χώρας, Υδρούσας και Κορθίου. Και όταν ήρθε ο «Καλλικράτης», ενώθηκαν σε έναν ενιαίο δήμο: τον Δήμο Άνδρου. Και τότε… έσκασε το ηφαίστειο. Από την πλήρη αδιαφορία, περάσαμε σ’ ένα πρωτόγνωρο κύμα ενδιαφέροντος, πόλωσης και παραταξιακής σύγκρουσης. Αλλά για τα πιο πρόσφατα, θα τα πούμε σε επόμενο γράμμα. Όσο για τις εθνικές εκλογές: Η Άνδρος αντιπροσωπευόταν από βουλευτές των Κυκλάδων. Κάποιες φορές ήταν Ανδριώτες, άλλες όχι. Ο πολιτικός προσανατολισμός τότε ήταν κυρίως δεξιός. Υπήρχαν πάθη, υπήρχαν καβγάδες — αλλά τίποτα που να μη λυνόταν με έναν καφέ ή ένα μαστίγωμα… προφορικό στο τάβλι. Άλλωστε, πάντα ξέραμε τα πάντα καλύτερα από όλους. Και συμφωνούσαμε ή διαφωνούσαμε με πάθος. Και συνεχίζουμε. Δεν πειράζει. Αυτό είναι το DNA μας. Να είσαστε καλά και να περνάτε καλά. Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Το γράμμα του παππού

22 Απριλίου, 2025ΆρθραΉταν όλα τέλεια τότε; Καλημέρα σας, Χριστός Ανέστη. Με ρωτάτε: «Ήταν στην παλιά Άνδρο όλα τέλεια;» Καταλαβαίνω την ερώτηση — κρύβει και λίγη αμφισβήτηση, ίσως για το πώς περιέγραψα με τόση νοσταλγία τα παιδικά μου χρόνια στο νησί. Και έχετε δίκιο να το αναρωτιέστε. Η αλήθεια είναι πως με τα παιδικά μάτια, όλα μοιάζουν ιδανικά — αρκεί να υπάρχει σπίτι, ασφάλεια, μια ζεστή αγκαλιά και κάποιος να σου κάνει τα χατίρια. Όταν όμως περνούν τα χρόνια και το παιδί γίνεται έφηβος, μετά νέος, αλλάζει και ο τρόπος που βλέπει τον κόσμο. Κι αρχίζεις να καταλαβαίνεις ότι ούτε ο κόσμος ούτε η Άνδρος ήταν αγγελικά πλασμένοι. Θυμάμαι να ανοίγω για πρώτη φορά εξωσχολικά βιβλία, να πιάνω την τοπική εφημερίδα —και αργότερα και την πρωτευουσιάνικη— και να αρχίζω να συνδέω τις λέξεις με τον κόσμο γύρω μου. Το καλοκαίρι, λίγοι αλλά εντυπωσιακοί τουρίστες έκαναν εμφανίσεις και με έναν περίεργο τρόπο μού έδειχναν ότι η ισότητα ήταν παραμύθι. Άλλος κόσμος, άλλα ρούχα, άλλη συμπεριφορά. Η μικρή κοινωνία δεν ήταν ούτε αθώα ούτε τέλεια. Δυο γυναίκες αυτοκτόνησαν. Η μία βρέθηκε κρεμασμένη. Η άλλη έπεσε από το μπαλκόνι. Η μία δεν «άξιζε» καν εκκλησιασμό. Την πήγαμε στο νεκροταφείο με φορείο, χωρίς φέρετρο, χωρίς κανονική ακολουθία. Ο παπάς έκανε απλώς ένα τρισάγιο. Ένα κοριτσάκι βιάστηκε. Η χωροφυλακή συνέλαβε πολλούς νέους για ανακρίσεις και «εξετάσεις». Ένας νέος αγρότης πέθανε από τέτανο. Ένας άλλος, νιόπαντρος, χώρισε τη γυναίκα του την επόμενη κιόλας μέρα του γάμου. Ούτε και στο δικό μας σπίτι ήταν όλα ήρεμα. Η θεία μου, αδερφή της μητέρας μου, πέθανε από φυματίωση. Ο αδερφός της εξορίστηκε σ’ ένα νησί ως «επικίνδυνος αριστερός». Η γιαγιά μου έκλαιγε νύχτα-μέρα. Ο Καραουλάνης είχε μαγαζί με πολλές εφημερίδες σε κοινή θέα και ολόκληρα ντοσιέ, μία εφημερίδα στο καθένα. Την εφημερίδα του πατέρα μου την έπαιρνα σε ντοσιέ με το πρόσχημα πως «την είχε παραγγείλει». Αργότερα έμαθα πως ήταν η «Ελευθερία» του Κόκα — αριστερή. Κι αυτό τότε μπορούσε να είναι πρόβλημα. Όλα αυτά, και άλλα τόσα, άρχισαν να με πνίγουν. Η Άνδρος μίκραινε και η περιέργειά μου μεγάλωνε. Έκανα τον διερμηνέα σε τουρίστες για να εξασκήσω τα αγγλικά μου — αλλά πιο πολύ για να ακούσω πώς σκέφτονται οι άνθρωποι αλλού. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα να φύγω. Και έφυγα. Και είδα κι άλλους τόπους. Και διαπίστωσα ότι και αλλού υπάρχουν τα καλά και τα άσχημα. Δεν είναι η Άνδρος το πρόβλημα ή η λύση. Είναι απλώς η πατρίδα μου. Εκεί που βρίσκονται οι παιδικές μου αναμνήσεις. Κι αυτές, θέλοντας και μη, ωραιοποιούν τα πάντα. Δεν ζω στο παρελθόν. Δεν το κυνηγάω. Δεν είμαι αιθεροβάμων. Προσπαθώ να πατάω στη γη — και όσο αντέχω, να βλέπω και μπροστά. Η τεχνολογία, η επιστήμη, η εξέλιξη, όλα αυτά είναι δώρα. Δεν θέλω να τα ανταλλάξω με τον κάρο, την πέτρα ή τη σκάφη. Το παρελθόν δεν πρέπει να επιστρέψει. Γιατί, όπως λέει και το γνωστό, όταν προσπαθεί να επαναληφθεί, το μόνο που καταφέρνει είναι να γίνει φαρσοκωμωδία. Αλλά… το παρελθόν έχει άλλη χρησιμότητα: μπορεί να μας διδάξει. Τα καλά του, για να τα θυμόμαστε και —αν γίνεται— να τα εφαρμόζουμε. Τα άσχημά του, για να τα αποφεύγουμε. Κι αν μερικοί επιμένουν να μιλούν για το «υπέροχο παρελθόν», δεν χρειάζεται να εκνευριζόμαστε. Είναι το δικό τους παρελθόν, όχι οδηγία χρήσης για όλους. Είναι οι δικές τους αναμνήσεις, όπως και οι σημερινοί νέοι θα έχουν τις δικές τους. Κι όπως τα σημερινά στραβά θα γίνουν μελλοντικές ιστορίες, που θα διηγούνται αύριο στα παιδιά τους και… θα τα ζαλίζουν, όπως κάνουμε κι εμείς. Όλα με καλή διάθεση, ειρηνικά και καλοπροαίρετα. Να είσαστε καλά και να περνάτε καλά. Και μη φοβάστε το παρελθόν — ούτε να το εξιδανικεύετε. Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Το γράμμα του παππού

21 Απριλίου, 2025ΆρθραΘολό Πάσχα ή καθαρή ματιά; Καλημέρα σας – Χριστός Ανέστη! Παρά τους συχνούς εκκλησιασμούς και τα λουκούλλεια γεύματα των ημερών, αρκετοί από εσάς βρήκατε χρόνο να διαβάσετε τα γράμματά μου και να στείλετε ευχές, σχόλια και απορίες — κυρίως στους προσωπικούς μου λογαριασμούς. Σας ευχαριστώ θερμά! Θα σας πρότεινα, για ευκολία και… ψυχική οικονομία, να γράφετε απευθείας εδώ, στη στήλη. Ακόμη και με ψευδώνυμο, αν σας βολεύει. Έτσι, μπορώ να απαντώ άμεσα και —το σημαντικότερο— να δημιουργείται διάλογος. Μη διστάζετε. Είσαστε όλοι ευπρόσδεκτοι και πολύτιμοι! Στον απόηχο των ημερών, διάλεξα μία απορία που μου έστειλε κάποιος αναγνώστης: «Γιατί λένε πως το φετινό Πάσχα ήταν θαμπό;» Εύλογη η απορία — αλλά και αντιφατική. Το Πάσχα το λέμε αλλιώς Λαμπρή. Όνομα που παραπέμπει στο φως. Όχι οποιοδήποτε φως — το φως της Ανάστασης. Αυτό που μεταφέρουμε με προσοχή στα σπίτια μας, για να μας φωτίζει και να μας προστατεύει. Κι όμως, κάποιοι φέτος το είδαν «θολό». Πάμε να δούμε γιατί — από διάφορες πλευρές. Ως γιατρός παλαιάς κοπής (συνταξιούχος, αλλά με καλές προθέσεις), θα έλεγα ότι αν τα βλέπετε θολά, ίσως χρειάζεστε έναν οφθαλμίατρο. Καταρράκτης, μόλυνση, ή… δεν καθαρίσατε καλά τα γυαλιά σας. Ή τα μάτια σας. Αν το δούμε ψυχιατρικά, θυμάμαι τον καθηγητή μου, τον αείμνηστο Kielholz στη Βασιλεία, να μιλά για τη «μασκαρεμένη κατάθλιψη» — μια κατάσταση όπου η ψυχή θολώνει τα πάντα, ακόμα και τη χαρά. Και κοινωνικά όμως, τα πράγματα δεν είναι απλά. Η παροιμία τα λέει καλά: «Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.» Όταν κάποιος δεν μπορεί να συμμετάσχει στη χαρά, τη μειώνει. Δεν τον κρίνουμε — τον καταλαβαίνουμε. Αλλά δεν αφήνουμε και τη δική μας χαρά να σβήσει. Γιατί η ζωή είναι φως. Ο θάνατος είναι σκοτάδι. Και το Πάσχα είναι η νίκη του φωτός. Οι γιορτές —Πάσχα, Χριστούγεννα, Θεοσκεπάστου— είναι ευκαιρίες για επαφή, για ουσία. Κατάνυξη, συντροφιά, λίγο τραγούδι, ένα ποτήρι κρασί, ένα χαμόγελο. Δεν υπάρχει «φέτος δεν ήταν σαν παλιά». Κάθε χρόνο είναι αλλιώς — και αυτό το αλλιώς είναι που θα θυμούνται τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας σε λίγα χρόνια ως «τα ωραία εκείνα χρόνια». Ας μη γινόμαστε λοιπόν γκρινιάρηδες, αχάριστοι ή —επιτρέψτε μου— γελοίοι. Κάθε γιορτή έχει τη χάρη της. Αρκεί να την κοιτάξεις καθαρά. Και τα υπαρξιακά; Βεβαίως και να τα συζητάμε. Αλλά όχι με το αυγό στο ένα χέρι και το τσουρέκι στο άλλο. Όλα στην ώρα τους! Στο επόμενο γράμμα θα απαντήσω σε άλλη ερώτηση που μου στείλατε. Μέχρι τότε, σας περιμένω εδώ — με απορίες, σκέψεις ή και μερικά πειράγματα. Όλα χωράνε. Και όπου μπορείτε, ρίξτε λίγο φως. Να είσαστε καλά και να περνάτε καλά. Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Το γράμμα του παππού

18 Απριλίου, 2025ΆρθραΚαλημέρα σας και χρόνια πολλά, Σήμερα είναι Μεγάλη Παρασκευή. Εδώ που ζω πια μόνιμα, είναι —μαζί με τα Χριστούγεννα— η πιο ιερή μέρα. Πιο ιερή κι από το ίδιο το Πάσχα. Αλλά εμένα το μυαλό μου είναι αλλού. Στην Άνδρο. Εκεί που δεν καταφέραμε να πάμε φέτος — λόγω ηλικίας, λόγω ιώσεων, λόγω… ζωής. Οπότε, επιστρατεύω το συννεφάκι της φαντασίας μου και ανεβαίνω πάνω του για ένα μικρό ταξίδι πίσω στα χρόνια τα παλιά — τότε που όλα ήταν λίγο πιο απλά, λίγο πιο αυθεντικά, ή έτσι μου αρέσει να τα θυμάμαι. Βρίσκομαι ξανά στην Παναγία, την ενορία μας, ντυμένος «παπαδάκι», δίπλα στον Παπά Βεντούρη. Εκείνος ετοιμάζεται για την Αποκαθήλωση, κι εγώ, με ύφος σοβαρό και ιερό, προσπαθώ να φανώ αντάξιος της στιγμής. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα — εναλλάξ η μεγάλη και η μικρή — τις χτυπούν δυο αγόρια που πρόλαβαν να πάρουν θέση πρώτα στη στενή σκάλα. Αγώνας δρόμου κάθε χρονιά. Δεύτερος ερχόσουν; Κάηκες. Η εικόνα της Παναγίας, δίπλα στον Εσταυρωμένο, τόσο συγκινητική που νομίζεις πως αν την κοιτάξεις λίγο παραπάνω, θα δεις δάκρυ να κυλά. Κι όταν ο παπάς κατεβάζει το Σώμα του Χριστού και εμφανίζεται ξανά με το χρυσοκέντητο ύφασμα στα χέρια, δεν μιλάει κανείς. Σιωπή. Κατάνυξη. Μόνο η μυρωδιά του λιβανιού και το χτύπημα της καρδιάς σου. Το πρωί είχαμε πεταχτεί στον μπαξέ του Σίμου. Η γυναίκα του μας είχε έτοιμες ολόκληρες αγκαλιές λουλούδια. Τα πήγαμε με καμάρι στο μικρό σπιτάκι δίπλα στο ιερό, εκεί που οι γυναίκες και τα κορίτσια στόλιζαν τον επιτάφιο. Εμείς δεν πολυχωρούσαμε εκεί — υποτίθεται ήταν “γυναικεία υπόθεση” — αλλά να, καθόμασταν για λίγο. Από σεβασμό… και από ενδιαφέρον για κάποια παρουσία. Την ώρα της Αποκαθήλωσης, τα πάντα στην αγορά ήταν κλειστά. Καφενεία, μαγαζιά — όλα. Και μετά, σαν να τους έδινε σήμα κάποιος αόρατος διευθυντής ορχήστρας, άνοιγαν όλα μαζί και ξεκινούσε η γνωστή κινητικότητα. Τελευταία ψώνια, βιαστικά, αλλά με τάξη. Άλλες εποχές… Εμείς, η παρέα των τριών, είχαμε άλλη αποστολή: γύρα στους επιταφίους. Να δούμε, να συγκρίνουμε, να βαθμολογήσουμε. Σοβαρότατη διαδικασία. Ο καθένας είχε τα κριτήριά του, και φυσικά, ο “δικός του” επιτάφιος ήταν πάντα ο καλύτερος. Τρεις φίλοι, τρεις επιτάφιοι, τρεις νικητές. Εννοείται δεν τσακωνόμασταν — απλώς χωριζόμασταν για να διαδώσουμε, ο καθένας με πάθος, τη δική του «αντικειμενική» άποψη. Το μεσημέρι ερχόταν το… χτύπημα: νερόβραστες φακές. Οι ίδιες κάθε χρόνο. Δεν τις ήθελε κανείς, αλλά έπρεπε. Και με το ζόρι. Η μόνη παρηγοριά ήταν το χθεσινό τσουρέκι και το κόκκινο αυγό που μας είχε αφήσει να «τσιμπήσουμε» η μάνα, τάχα μου χωρίς να δει. Ήξερε όμως. Όλα τα ήξερε. Απλώς έκανε πως δεν βλέπει. Έτσι κι αλλιώς, εκείνη τη στιγμή, αυγό και τσουρέκι ήταν για μας το απόλυτο γκουρμέ. Το βράδυ, ντυνόμασταν με τα καλά μας και πηγαίναμε στην εκκλησία για τα εγκώμια. Η περιφορά του επιταφίου ήταν το αποκορύφωμα. Στριμωχνόμασταν για να περάσουμε μπροστά, να “κόψουμε” άλλες ενορίες στην πλατεία Καΐρη — μεγάλη υπόθεση. Το κερί της Μεγάλης Παρασκευής, ειδικό. Δεν το σπαταλούσες. Το κρατούσες για το εικονοστάσι, με ροδοπέταλα από τον επιτάφιο. Ήταν λέει θεραπευτικά. Δεν ξέρω αν ίσχυε, αλλά μας καθησύχαζε. Και πριν γυρίσουμε σπίτι, κάναμε έναν ακόμα γύρο στην εκκλησία. Να περάσουμε κάτω από τον επιτάφιο. Για προστασία, για τύχη, για πίστη. Όλα μαζί. Στο σπίτι μάς περίμενε ο χαλβάς, ο γνωστός… κι εμείς αρχίζαμε να μετράμε πυρομαχικά. Δηλαδή τρίγωνα, βαρελότα και λοιπά “αναστάσιμα” που ετοιμάζαμε με μεράκι — και κίνδυνο — από μέρες. Κάπου εκεί τελείωσε το ταξίδι με το συννεφάκι. Ξύπνησα. Και έπιασα να ετοιμάσω τον δικό μας λαμπριάτη — τον «λαμπριάτη της ξενιτιάς», όπως τον λέω. Ανδριώτικος στην ψυχή, με λίγες παραλλαγές στην πράξη. Ό,τι μπορούμε, κάνουμε. Σας εύχομαι λοιπόν Χρόνια Πολλά, Καλή Ανάσταση, καλό φαγητό, καλό κρασί και —κυρίως— καλή καρδιά. Το Πάσχα είναι το φιλί της αγάπης. Μακάρι να το εννοούμε. Να το δίνουμε και να το παίρνουμε με αλήθεια. Να φέρει ειρήνη, συνεννόηση και συντροφικότητα — στον κόσμο, και στον δικό μας μικρόκοσμο, το νησί μας. Το επόμενο γράμμα του παππού θα έρθει μετά το Πάσχα. Αν θέλετε να ρωτήσετε κάτι — συγκεκριμένο ή απλώς επειδή σας ήρθε μια απορία — γράψτε μου. Εδώ είμαι. Καλή Ανάσταση με υγεία και κέφι! Να είσαστε πάντα καλά. Και να περνάτε ακόμα καλύτερα. Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Άνοιξη, των μυαλών

17 Απριλίου, 2025ΆρθραΗ Άνοιξη, συνεπικουρούσα και το Άγιο Πάσχα, σηματοδοτεί τη μετάβαση από τον χειμώνα στο καλοκαίρι. Κάθε άνθρώπινο στόμα την έχει υμνήσει, κάθε ανθρώπινο μάτι την έχει απολαύσει, κάθε ανθρώπινη μύτη την έχει ευφρανθεί. Την έχουν συνοδεύσει μελωδικά σπουδαίοι δημιουργοί. Μουσικά κατά την ταπεινή μου γνώμη ο Βιβάλντι στην κορυφαία εκδοχή. Την έχουν αποτυπώσει με τα χρώματά τους σπουδαίοι ζωγράφοι. Για μένα ύψιστη δημιουργία ο πίνακας του Εντουάρ Μανέ, ο οποίος είναι συγχρόνως ένας ύμνος στη θηλυκότητα. Την έχει περιγράψει με στίχους υψηλής καλλιέργειας ο Μπρεχτ, αλλά και πολλοί Έλληνες ποιητές. Τι είναι, όμως, η Άνοιξη για τον καθένα μας; Τι θα μπορούσε να είναι; Ελπίδα; Αισιοδοξία; Αναγέννηση; Ναι όλα αυτά. Και ψυχική ανάταση βέβαια. Κυρίαρχο ζητούμενο παραμένει, ωστόσο, η Άνοιξη του μυαλού μας. Δεν έχουμε δικαίωμα, έχουμε υποχρέωση στη γνώση, την ορθή κρίση και την προσήκουσα συμπεριφορά. Να έχουμε Άνοιξη μόνο για την έλλογη διάστασή μας, αφήνοντας κατά μέρος τον χειμώνα της κακοήθειας, της μιζέριας, της κάθε μικρότητας, στην πορεία προς το Καλοκαίρι της ζωής μας. Γιάννης Βαθυάς [...]

Το γράμμα του παππού

17 Απριλίου, 2025ΆρθραΚαλημέρα σας, Με ρωτάτε πώς ήταν τότε. Η απάντηση, απλή και αληθινή: Ωραία. Βλέπαμε τον κόσμο με τα παιδικά μας μάτια — χωρίς σύγκριση, χωρίς απαιτήσεις. Δεν ξέραμε κάτι άλλο, κι ούτε το αναζητούσαμε. Αυτό που είχαμε, μας αρκούσε. Μπορεί στο νησί κάποιοι να είχαν περισσότερα κι άλλοι λιγότερα, αλλά αυτό δεν μας απασχολούσε. Το θεωρούσαμε φυσιολογικό. Κι ευτυχώς, το σχολείο, με την ίση μεταχείριση που προσέφερε, μας έφερνε όλους στην ίδια αφετηρία. Το ίδιο και στα παιχνίδια. Στους δρόμους, στις γειτονιές, όλοι παίζαμε μαζί. Ίσως να υπήρχαν πού και πού κάποιες μικροπαρεξηγήσεις — προσωπικές, παιδικές, περαστικές. Αλλά τίποτα που να μας χώριζε πραγματικά. Το καλοκαίρι, στις παραλίες, φαινόταν κάπως πιο έντονα ποιος ήταν από πού. Οι «Νειμοργιανοί», οι «Παραποτιανοί», οι «Καμαριανοί»… Καμιά φορά έπεφτε κι ένα πείραγμα: «Κατάλαβες επιτέλους ότι η δική μας θάλασσα είναι καλύτερη και ήρθες σ’ εμάς;» Κι έτσι, με δυο λόγια και ένα χαμόγελο, πηγαίναμε από παραλία σε παραλία, ανάλογα με τον καιρό και τη διάθεση. Στα επόμενα γράμματά μου θα σας πω περισσότερα. Θα μιλήσουμε με συγκρίσεις, με ιστορίες από τα επόμενα χρόνια, με μια πιο ώριμη και, όσο γίνεται, αντικειμενική ματιά. Να είστε καλά. Και να περνάτε καλά Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Προσοχή, κίνδυνος!

16 Απριλίου, 2025ΆρθραΣε λίγες μέρες η Άνδρος θα γεμίσει κόσμο. Η μεγαλοβδομάδα ξεπροβάλλει κατανυκτική αλλά και γεμάτη υποσχέσεις για λίγες ανάσες ξεγνοιασιάς. Η κίνηση στους δρόμους του νησιού θα αυξηθεί κατακόρυφα -όπως γίνεται κάθε χρόνο. Τα αυτοκίνητα θα πολλαπλασιαστούν. Το ίδιο και οι κίνδυνοι ατυχημάτων. Πέρσι το καλοκαίρι υπήρξε θανατηφόρο τροχαίο στο νησί, με την ανατροπή «γουρούνας», που στοίχισε τη ζωή στον 22χρονο συνοδηγό. Υπήρξαν κι άλλα τροχαία με τραυματισμούς, κάποιοι από τους οποίους αποδείχτηκαν σοβαροί. Ευτυχώς δεν υπήρξε άλλη απώλεια ζωής. Η αλήθεια είναι πως το οδικό δίκτυο της Άνδρου δεν επιτρέπει μαγκιές στο τιμόνι. Ούτε μεγάλη ταχύτητα, ούτε προσπεράσματα, ούτε ενασχόληση τού οδηγού με το κινητό. Πολλές οι στροφές, χαμηλή η ορατότητα, κακή οδηγική συμπεριφορά, κατανάλωση αλκοόλ και το κακό δεν αργεί να γίνει. Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως εννιά στους δέκα οδηγούς χρησιμοποιούν το κινητό τους κατά τη διάρκεια της οδήγησης -κάποιοι μάλιστα πληκτρολογώντας μηνύματα! Έξι στους δέκα πιάνουν τιμόνι παρότι έχουν πιει, άλλοι επιμένουν να οδηγούν παρότι τους έχει αφαιρεθεί το δίπλωμα εξαιτίας σοβαρής παράβασης, ενώ υπάρχουν κι αυτοί που απλώς δεν έχουν δίπλωμα ακόμη αλλά… οδηγούν. Ειδικά για την Άνδρο να επισημάνουμε πως αρκετοί επισκέπτες, από φόβο προφανώς, επιλέγουν να χρησιμοποιούν όλο το οδόστρωμα -να περνούν και στο αντίθετο ρεύμα δηλαδή. Πέρα από την ατομική ευθύνη και την ατομική προσοχή στον μέγιστο δυνατό βαθμό, καλό θα είναι να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των προειδοποιητικών πινακίδων που αναδεικνύουν τον κίνδυνο. Το «προσοχή, κίνδυνος ατυχημάτων» θα πρέπει να λάβει εμμονικές διαστάσεις φέτος στο νησί. Μήπως και προληφθούν τα χειρότερα… Γιάννης Μηνδρινός [...]

Το γράμμα του παππού

16 Απριλίου, 2025ΆρθραΠρόσφατα, σε μια ανάρτηση στα social, έγραψα για το χάσμα ανάμεσα στις γενιές. Ένα χάσμα που δεν έχει έναν φταίχτη — φταίνε και οι νέοι και οι μεγάλοι. Και οι δύο έχουν τα δίκια τους, αλλά και τις ευθύνες τους. Αν, όμως, υπάρχει διάθεση, λογική και λίγη κατανόηση, μπορούμε να το καλύψουμε αυτό το κενό. Να ζούμε μαζί, χωρίς τριβές, με σεβασμό και ρεαλισμό. Να λέμε τα πράγματα όπως είναι – χωρίς υπερβολές, χωρίς ωραιοποιήσεις. Και, ταυτόχρονα, χωρίς να σταματήσουμε να θυμόμαστε με αγάπη αυτά που πέρασαν. Το ANDROS 24, το νέο μέσο του νησιού μας, μας δίνει χώρο και αφορμή να κάνουμε αυτή τη συζήτηση. Μέσα από ουσιαστική, έντιμη και κοινωνικά ευαίσθητη δημοσιογραφία, μπορούμε να φωτίζουμε τα θέματα που μας απασχολούν, να χτίζουμε γέφυρες και να βρίσκουμε αυτά που μας ενώνουν. Γιατί αυτό που έχει σημασία είναι να μένουμε ενωμένοι – κι όχι να στεκόμαστε σε ό,τι μας χωρίζει. Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης [...]

Η μεγάλη γιορτή της Θεοσκεπάστου στην Άνδρο της πίστης και της ναυτοσύνης

31 Μαρτίου, 2025ΆρθραΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΘΥΑΜια σιωπηλή μέσα στην έντασή της κινητικότητα διαπερνά αυτές τις μέρες όλη την Άνδρο. Την Άνδρο που, όπου κι αν στρέψεις το βλέμμα, ένας Σταυρός εκκλησίας, σύμβολο της πίστης μας, δεσπόζει στο κοίταγμα στον ουρανό.Τους Ανδριώτες της πίστης, που κατανυκτικά προσεύχονται σε εσπερινούς, σε λειτουργίες στις μικρές και μεγάλες γιορτές.Τους Ανδριώτες που συναντάς αυτή την περίοδο σε μονές και εκκλησίες να ακούνε ευλαβικά τους Χαιρετισμούς.Είναι οι ίδιοι Ανδριώτες που με πρώτο τον Δήμαρχο και όλη την ομάδα του, συμβούλους και εργαζόμενους, από καιρό επιμελούνται κάθε λεπτομέρεια για τη μεγάλη ημέρα, τη γιορτή της Θεοσκεπάστου. Καθαριότητα, ασβεστώματα σε δρόμους και σκαλιά, στολισμοί, ακολουθία του τυπικού των ημερών.Είναι οι ίδιοι Ανδριώτες που φροντίζουν τα σπίτια τους και τους πέριξ χώρους, υποδεχόμενοι την άνοιξη και τη μεγάλη γιορτή.Είναι οι ίδιοι Ανδριώτες, ναυτικοί κατακτητές των πελάγων που η σκέψη τους είναι στο νησί και η σκέψη όλων είναι μαζί τους. Γιατί η Θεοσκέπαστη είναι προστάτιδα όλου του νησιού αλλά και των ναυτικών.Ο περίλαμπρος ναός, κατάλευκος και επιβλητικός με τους δυο θαλασσί τρούλους να δεσπόζουν, ακολουθείται από ένα μύθο για την ανέγερσή του, ο οποίος πιστοποιεί τη θαυματουργή προέλευση της Θεοσκεπάστου και τον χαρακτηρισμό της ως προστάτιδας των ναυτικών. Ο μύθος λέει ότι ένα βράδυ, ένα καράβι κινδύνευε από τα ταραχώδη κύματα και τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Πάνω που οι ναύτες είχαν αρχίσει να αποδέχονται τη μοίρα τους, διέκριναν από μακριά ένα εκτυφλωτικό φως. Προσπαθώντας να καταλάβουν τι ακριβώς συνέβαινε, διέκριναν την εικόνα της Παναγίας. Χωρίς να έχουν άλλη επιλογή και με ελπίδα να τους προστατέψει, ακολούθησαν το έντονο φως. Όσο πιο κοντά έφταναν στην εικόνα, τόσο περισσότερο η θάλασσα γινόταν πιο ήρεμη. Έτσι κατάφεραν με ασφάλεια να φτάσουν στη στεριά και με απόλυτη ευλάβεια προσκύνησαν την εικόνα. Μετά τις προσευχές και το προσκύνημα, οι ναύτες αποφάσισαν να μεταφέρουν την εικόνα σε ένα πιο ασφαλές μέρος και συγκεκριμένα στο ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Προς έκπληξή τους, όμως, όταν ξημέρωσε, η εικόνα της Παναγίας έλειπε. Τότε ανακάλυψαν ότι η εικόνα είχε γυρίσει πίσω στη σπηλιά και αποφάσισαν να χτίσουν εκεί μια εκκλησία προς τιμήν της.Οι ναυτικοί και οι κάτοικοι αδυνατούσαν να ολοκληρώσουν το έργο καθώς τους έλειπαν ξύλα για τη σκεπή. Την ίδια στιγμή, μερικά χιλιόμετρα μακριά, στα ανοιχτά του Αιγαίου, ένα άλλο πλοίο φορτωμένο με ξυλεία κινδύνευε να βυθιστεί. Ο καπετάνιος, για να σώσει το πλήρωμά του, πήρε την απόφαση να ρίξει το φορτίο του πλοίου στη θάλασσα για να ελαφρύνει. Λίγες στιγμές αργότερα, η θάλασσα άρχισε να ξεβράζει όλη την ξυλεία που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί η σκεπή της εκκλησίας. Για αυτό τον λόγο η Εκκλησία ονομάστηκε Παναγία η Θεοσκέπαστη, καθώς η ανέγερσή της αλλά και η σκεπή της ολοκληρώθηκαν από θαύμα.Στη μεγάλη αυτή γιορτή είμαστε παρόντες όλοι εμείς που ετοιμάζουμε την ψυχή μας και περιμένουμε το ελπιδοφόρο μήνυμα της Ανάστασης. [...]

Αρχείο

Απρίλιος 2025
Μάρτιος 2025

Κατηγορίες

Άρθρα

Andros24

Κλείσιμο Μενού