Η ώρα είναι δύο το πρωί. Στις τέσσερις  τα ρολόγια θα γυρίσουν πίσω, η ώρα θα ξαναγίνει τρεις, η νύχτα θα κερδίσει μια παραπάνω ώρα σιωπής κι εμείς μια ώρα ύπνου. Μακάρι δηλαδή. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, η Ευρώπη διχάζεται για το αν αυτή η αλλαγή έχει πια νόημα. Κάποιες χώρες υποστηρίζουν πως η θερινή ώρα εξοικονομεί ενέργεια και φέρνει φως στα πρωινά μας. Άλλες, πάλι, θεωρούν πως η βιολογία του ανθρώπου δεν αντέχει τέτοια τεχνητά παιχνίδια με το ρολόι. Οι επιτροπές στις Βρυξέλλες συζητούν, οι ειδικοί διαφωνούν, και η ώρα περνά.

Στην Άνδρο, η αλλαγή αυτή δεν έχει τίποτα από αυτές τις διεθνείς αντιπαραθέσεις. Της φθάνουν οι δικές της. Στο μπαλκόνι, ένα πολύ ελαφρό αεράκι προσπαθεί να προλάβει τον χρόνο προτού αυτός γυρίσει πίσω. Το νησί ετοιμάζεται να κοιμηθεί, μα η μνήμη της ημέρας που πέρασε είναι ακόμη ζωντανή, πυκνή, γεμάτη. Από το πρωί, η Άνδρος έμοιαζε να ξυπνάει με σκοπό. Ο ήλιος, απαλλαγμένος από τη θερινή του ορμή, είχε απλώσει ένα γλυκό, καθαρό φως πάνω από τη Χώρα. Οι πρώτοι κάτοικοι κατέβηκαν για τον πρωινό καφέ και τις αγορές, ανταλλάσσοντας τις συνηθισμένες κουβέντες της εποχής, για τις ελιές, τις βροχές και όλα τα τοπικά. Μα αυτή η μέρα είχε κάτι διαφορετικό, ήταν μια μέρα με ρυθμό, με γεγονότα που ένωναν την κοινότητα.

Το μεσημέρι, στην αίθουσα του ΕΠΑΛ, ξεκίνησε η ημερίδα των πνευμονολόγων. Οι γιατροί, με την αιγίδα του Δήμου Άνδρου, έκαναν μια πολύ σημαντική συζήτηση για την αναπνοή, για τους πνεύμονες. Μπήκαν σε πολύ σοβαρά θέματα όπως η άπνοια, το άσθμα, η ΧΑΠ. Θα σας μεταφέρω το συμπέρασμά μου με λίγα λόγια. Αλοίμονο σε μας τους καπνιστές. Ήταν μια συνάντηση επιστήμης και ανθρωπιάς και η ατμόσφαιρα, οι ερωτήσεις οι απαντήσεις είχαν εκείνο το αίσθημα σοβαρότητας που ταιριάζει σε έναν τόπο που σέβεται τον διάλογο.

Λίγες ώρες αργότερα αρκετός κόσμος βρέθηκε στο γήπεδο για τον αγώνα του Ανδριακού με τη Μύκονο. Το γήπεδο, με το φως να πέφτει λοξά πάνω στο γρασίδι, έμοιαζε με μικρό θέατρο. Ο αγώνας ξεκίνησε μέσα σε φωνές, χειροκροτήματα και εκείνη τη χαρακτηριστική αλμύρα του ανέμου. Τα αστεία και τα πειράγματα αστείρευτα. Οι παίκτες έδιναν τον καλύτερο εαυτό τους, και κάθε προσπάθεια επευφημείτο λες και ήταν γκολ τίτλου. Παρά το τελικό αποτέλεσμα, ήττα με 1-0, το χειροκρότημα ήταν ζεστό. Αυτό που έμεινε ήταν η συμμετοχή, η συνάντηση, η αίσθηση ότι το νησί αναπνέει συλλογικά.

Καθώς ο ήλιος έγερνε πίσω από τα βουνά με το εντυπωσιακό πορφυρό χρώμα του, στο Βραχνού, ο εσπερινός για τον Άγιο Δημήτριο είχε συγκεντρώσει αρκετούς πιστούς. Ο μικρός ναός, φωτισμένος από τα κεριά, γέμιζε από ψαλμούς και ήχους που έμοιαζαν να ενώνονται με τις ψυχές των προσευχομένων. Το θυμίαμα ανακατευόταν με τη μυρωδιά του φθινοπώρου, κι ένα αίσθημα ειρήνης απλωνόταν σε όλους. Ο εσπερινός στον Άγιο Δημήτριο ήταν μια υπενθύμιση πως ο χρόνος κυλά αλλιώς εδώ, πιο ανθρώπινα, πιο μαλακά. Το απέδειξαν και οι άνθρωποι του τοπικού συλλόγου με τα φροντισμένα κεράσματα.

Την ίδια ώρα, η αίθουσα Αδαμαντία φιλοξενούσε την έκθεση των έργων των πνευμονολόγων. Οι γιατροί που το πρωί μιλούσαν για την αναπνοή, το βράδυ παρουσίαζαν τα έργα τους. Η τέχνη τους είχε κάτι από την ακρίβεια της επιστήμης και την ευαισθησία του ανθρώπου που κοιτάζει τον κόσμο με κατανόηση. Όλα τα έργα έχουν την αξία τους αλλά προσωπικά με εντυπωσίασε μια πρωτότυπη δημιουργία με πολλή φαντασία, δύο ψηφιδωτά των οποίων οι ψηφίδες δεν ήταν παρά χάπια που είχαν λήξει.

Λίγο πιο πέρα, στις Μένητες, το σκηνικό ήταν εντελώς διαφορετικό. Εκεί, η γιορτή για τα χοιροσφάγια είχε φτάσει στο αποκορύφωμά της. Οι φωτιές αναμμένες, τα τραπέζια γεμάτα και οι μυρωδιές ανακατεύονταν με τα γέλια. Οι κάτοικοι γιόρταζαν με εκείνη την αυθόρμητη χαρά που δεν χρειάζεται αφορμή παρά μόνο μουσική, φαγητό και παρέα. Το βιολί έδινε ρυθμό, το κρασί κυλούσε άφθονο, κι ο χορός δεν σταματούσε. Εκεί η ώρα δεν άλλαζε, ούτε προχωρούσε ούτε γύριζε πίσω, απλά είχε παγώσει μέσα στη στιγμή.

Και πίσω στη Χώρα, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, άλλη μια γιορτή σε πλήρη εξέλιξη. Η χοροεσπερίδα των μαθητών της τρίτης Λυκείου. Στο στολισμένο από την παρουσία των παιδιών κέντρο, οι νέοι, αλλά και οι μεγαλύτεροι, χόρευαν, γελούσαν, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι αφήνουν πίσω τους ένα κομμάτι της παιδικής τους ζωής. Οι γονείς καμάρωναν σιωπηλά, κι έξω, το φθινοπωρινό αεράκι θύμιζε πως ο χρόνος, όσο κι αν γυρίζει πίσω στα ρολόγια, ποτέ δεν επιστρέφει στ’ αλήθεια.

Και τώρα, καθώς το νησί βυθίζεται στην ησυχία και τα ρολόγια γυρίζουν από τις τέσσερις στις τρεις, η Άνδρος μοιάζει να παίρνει μια βαθιά ανάσα. Οι δρόμοι είναι σχεδόν άδειοι, μα το νησί απλά ξεκουράζεται. Κάπου μακριά ακούγεται ακόμη μια μουσική, ένα γέλιο, ένα κύμα που σκάει με ρυθμό.

Η αλλαγή της ώρας, με τις διεθνείς διαφωνίες της και τις επιστημονικές της εξηγήσεις, εδώ μεταφράζεται σε κάτι πολύ απλό, σε μια επιπλέον ώρα ζωής μέσα στη νύχτα. Μια ώρα δώρο, για να στοχαστείς τη μέρα που πέρασε, να θυμηθείς τα πρόσωπα που συνάντησες, να ευχαριστήσεις για τη ζωή που συνεχίζεται.

Ένα Σάββατο του Οκτωβρίου στην Άνδρο δεν είναι απλώς ένα ακόμα εικοσιτετράωρο. Είναι μια μικρή συμφωνία ανάμεσα στον χρόνο και στους ανθρώπους, μια συμφωνία πως όσο κι αν γυρίζει το ρολόι, ό,τι ζήσαμε δεν ξεγράφεται. Κι έτσι, όταν δείχνει ξανά τρεις, το νησί κοιμάται ήσυχο, γνωρίζοντας πως ο χρόνος μπορεί να γυρίσει πίσω, αλλά η ζωή πάντα προχωρά.

Και καθώς ξημερώνει του Αγίου Δημητρίου ευχές στους εορτάζοντες και τις εορτάζουσες.

Γιάννης Βαθυάς