Συνηθίζουμε να βλέπουμε τον τραμπισμό σαν αμερικανική ιδιαιτερότητα. Έναν συνδυασμό λαϊκισμού, εθνικιστικού μύθου, οικογενειακής εξουσίας και επιχειρηματικής νοοτροπίας.
Κι όμως, σχεδόν δύο αιώνες πριν, η Ελλάδα είχε τον δικό της Τραμπ: τον Ιωάννη Κωλέττη.
Η Μεγάλη Ιδέα και το MAGA
Ο Κωλέττης εισάγει το 1844 τη Μεγάλη Ιδέα. Ένα αφήγημα εθνικής δόξας που υπερέβαινε τα σύνορα του κράτους.
Ο Τραμπ, 170 χρόνια αργότερα, λανσάρει το Make America Great Again.
Κοινό στοιχείο; Ένα όραμα «μεγαλείου» που συσπειρώνει και διχάζει ταυτόχρονα.
Ρουσφέτια και οικογενειακές καρέκλες
Ο Κωλέττης στεριώνει την εξουσία του με πελατειακά δίκτυα Ρουμελιωτών.
Ο Τραμπ γεμίζει τον Λευκό Οίκο με συγγενείς και πιστούς.
Άλλες εποχές, ίδια λογική: η πολιτική ως προσωπικό «φέουδο».
Ο μεσίτης της εξουσίας
Ο Κωλέττης ήταν γιατρός, πολιτικός, διπλωμάτης. Μα πάνω απ’ όλα, διαμεσολαβητής. Ο άνθρωπος που έφερνε κοντά φατρίες, οπλαρχηγούς και ξένες δυνάμεις.
Ο Τραμπ χτίζει το δικό του προφίλ γύρω από την ιδέα του deal-maker.
Και οι δύο πουλούσαν το ίδιο προϊόν: την προσωπική τους ικανότητα να «κλείνουν συμφωνίες».
Koletis Business – Real Estate S.A.
Στο βιβλίο Όλα στο Φως (Θ. Δ. Παναγόπουλος, Ενάλιος 2012) αποκαλύπτεται μια άγνωστη πτυχή:
- Ο Κωλέττης εμφανίζεται ως κτηματομεσίτης, με συμβολαιογραφικές πράξεις και αγοραπωλησίες που σήμερα θα λέγαμε «Real Estate Koletis S.A.».
- Παράλληλα, λειτουργεί ως ενεχυροδανειστής, δανείζοντας με τόκο 12%.
- Και όλα αυτά, ενώ συνεχίζει να ασκεί το επάγγελμα του γιατρού.
Ο Παναγόπουλος το συνοψίζει ειρωνικά: σήμερα θα μιλούσαμε για Koletis Business, μια πολυκλαδική εταιρεία με πολιτική κάλυψη.
Αν αυτό δεν θυμίζει την Trump Organization, τότε τι;
Η «περίπτωση» Κωλέττη
Ο ίδιος ο Παναγόπουλος γράφει:
«Η περίπτωση του Κωλέττη είναι μοναδική… Ουδέποτε η ελληνική ιστορία έχει να επιδείξει άνθρωπο παρόμοιο… Η προσωπικότητά του, ο χαρακτήρας του, η πολιτική του φαίνονται ότι αποτελούν, αν όχι παγκόσμια μοναδικότητα, σίγουρα πάντως ελληνική ιδιαιτερότητα.»
Ένας πολιτικός που ήταν ταυτόχρονα γιατρός, επιχειρηματίας, μεσίτης, δανειστής και εθνικός ηγέτης. Μια μορφή που έσπαγε όλα τα καλούπια.
Από την Αθήνα στον Λευκό Οίκο
Ο Κωλέττης στον 19ο αιώνα και ο Τραμπ στον 21ο μοιάζουν σαν να μοιράζονται το ίδιο manual:
- Ένα εθνικιστικό αφήγημα.
- Πελατειακές σχέσεις και προσωπική πίστη.
- Εξουσία ως «οικογενειακή επιχείρηση».
- Πολιτική και real estate στο ίδιο πακέτο.
Συμπέρασμα
Ο Τραμπ δεν είναι τόσο καινούριος όσο νομίζουμε. Στην πραγματικότητα, είναι ο «μακρινός συγγενής» ενός φαινομένου που η Ελλάδα γνώρισε πολύ πριν από την Αμερική.
Ο Τραμπισμός, με λίγα λόγια, έχει πράγματι ελληνικές ρίζες.
Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης