«Δεν γνωριζω με τι συνθηκες προσεφεραν, στην αρχαια Ελλαδα, τις υπηρεσιες τους εθελοντικα οι πολιτες ,αλλα ξερω , οτι οι εθελοντες ,στους ολυμπιακους του 2004 , εγιναν, χωρις να το θελουν, το υποστηριγμα καποιων , να γινουν εκατομμυριουχοι και την Ελλαδα να βαθυνει ακομα περισσοτερο στην υπαρχουσα οικονομικη κριση. Και , ολα αυτα στο ονομα μιας ιδεας που τους εμφυσησαν οι ” καθοδηγητες”, απο τις καρεκλες τους. Γι αυτο , η ιδεα του εθελοντισμου, που σιγουρα ειναι μια σπουδαια προσφορα στο κοινωνικο συνολο, καταντα , στα χερια των επιτηδειων , χειριστικη ,προς οφελος των ιδιων. Πιστευω , οτι στις μερες μας , υπαρχουν διαφορες μορφες προσφορας. ακομη και κεινη του συμφεροντος. Δυσκολο, να ξεχωρισεις την πραγματικη διασταση και να τιμησεις την αληθινη του ιδεα. Η εμπλοκη , των θεσμων, των οργανωσεων κλπ, δημιουργει μια αμφιβολια.. ,Ισως αν γνωριζουμε προσωπικα, τους εμπλεκομενους αμφοτερα, τους τοποθετησουμε στο βαθρο των αξιων, αν και η αληθινη αξια κρυβεται στην σιωπη.»
Διάβασα αυτή την τοποθέτηση στο κείμενό μου για τον εθελοντισμό. Η δυναμική του διαλόγου είναι ισχυρότερη με το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς επί της ουσίας. Και πολύ ωραία αλλά όχι μονοσήμαντη η σκέψη περί σιωπής. Η σκέψη αυτή αγγίζει ένα λεπτό και ουσιαστικό σημείο. Πότε η σιωπή είναι χρυσός και πότε γίνεται εργαλείο στα χέρια όσων την εκμεταλλεύονται.
Πιστεύω βαθιά στη δύναμη της σιωπής. Η σιωπή πολλές φορές προστατεύει, κατευνάζει, λειτουργεί σαν ανάχωμα στον θόρυβο του κόσμου. Είναι επιλογή αξιοπρέπειας και ωριμότητας να μην χρειάζεται να πεις πάντα την τελευταία λέξη, αλλά να αφήνεις τον χρόνο και τις πράξεις να μιλήσουν για σένα.
Στέκομαι όμως και στην ακριβώς αντίθετη πλευρά. Η αρχή που με καθοδηγεί είναι πως ότι δεν δημοσιεύεται δεν υπάρχει. Στον χώρο της ενημέρωσης, η σιωπή δεν είναι αρετή αλλά κίνδυνος. Η αποσιώπηση των γεγονότων αφήνει χώρο στην αυθαιρεσία, στη διαφθορά, στη σκόπιμη παραπλάνηση. Η δημοσιότητα, αντίθετα, λειτουργεί ως εγγύηση ότι η αλήθεια μπορεί να αναδειχθεί, ότι η δικαιοσύνη θα αποκτήσει φωνή.
Δεν είναι τυχαίο πως στην είσοδο της Ενώσεως Συντακτών δεσπόζει η φράση του Μάγερ Η δημοσίευσις είναι η ψυχή της Δικαιοσύνης. Ο Μάγερ, τυπογράφος και αγωνιστής του ’21, γνώριζε καλά ότι η μάχη για την ελευθερία δεν κερδίζεται μόνο με όπλα αλλά και με το φως της αλήθειας. Χωρίς δημοσιοποίηση, χωρίς διαφάνεια, η δικαιοσύνη μένει άψυχη, μια έννοια κενή. Αυτή η φράση είναι για μένα υπενθύμιση ότι η σιωπή στη δημόσια σφαίρα μπορεί να γίνει συνενοχή.
Πράγματι, λοιπόν, η αληθινή αξία, πολλές φορές, κρύβεται στη σιωπή. Η σιωπή του ανθρώπου που προσφέρει χωρίς να το φωνάζει. Η σιωπή του εθελοντή που δεν ζητά αναγνώριση, αλλά αφήνει το έργο του να μιλήσει. Αυτή η σιωπή είναι χρυσός, είναι το χρυσάφι της αυθεντικότητας και της ανιδιοτέλειας. Είναι η σιωπή που εμπεριέχει πληρότητα, όχι έλλειψη. Αλλά εδώ μπαίνει το ερώτημα, έχει κάτι να κρύψει ο εθελοντής, πώς θα μιμηθούν κι άλλοι το καλό;
Όταν η σιωπή αφορά τη δημόσια σφαίρα, όταν σχετίζεται με τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα, την αλήθεια, τότε παύει να είναι χρυσός. Γίνεται σκιά που καλύπτει την πραγματικότητα. Σε αυτές τις στιγμές, η δημοσίευση, η διαφάνεια, η αποκάλυψη είναι το οξυγόνο της κοινωνίας. Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει δικαιοσύνη, ισότητα, εμπιστοσύνη.
Συνεπώς, το ερώτημα αν η σιωπή είναι χρυσός δεν έχει μία απάντηση. Στην προσωπική μας ζωή μπορεί να είναι στάση σοφίας και ανωτερότητας. Στην επαγγελματική και δημόσια ζωή, όμως, η σιωπή γίνεται συχνά εμπόδιο, ενώ η δημοσίευση αποτελεί το θεμέλιο της δικαιοσύνης. Ίσως το πραγματικό ζητούμενο είναι να ξέρουμε να διακρίνουμε πότε να σωπαίνουμε και πότε να μιλάμε.
Γιατί αν η σιωπή είναι μερικές φορές χρυσός, η αλήθεια που φανερώνεται στο φως είναι πάντα διαμάντι.
Γιάννης Βαθυάς