Ζω στην Άνδρο ακριβώς έξι μήνες. Έχω περπατήσει σε παραλίες, σε κορυφογραμμές, σε δασωμένα μέρη με τρεχούμενα νερά. Μια καθημερινή εντυπωσιακή πολυμορφία λειτουργίας των αισθήσεων. Της όρασης με όσα βλέπω, της όσφρησης με όσα μυρίζω, της ακοής με όσα ακούω.
Θέλω να διευκρινίσω, ότι δεν είμαι φυσιολάτρης με την κλασική έννοια του όρου. Μου αρέσει που βρίσκομαι στον πλανήτη γη και έχω συναίσθηση των ευθυνών μου για την αειφορία του. Μου αρέσει που ζω σε ένα εκπληκτικά όμορφο νησί και το σέβομαι, με κάθε τρόπο.
Χθες αργά το απόγευμα, λοιπόν, προέκυψε ένας περίπατος. Έπαιρνε να σουρουπώνει, εκείνη η γλυκιά ώρα που το λιόγερμα παρασέρνει και τον πλέον άκαμπτο.
Η συνήθης διαδρομή παραθαλάσσια, στην υπέροχη πεζογέφυρα του Νειμποριού. Όμως για πρώτη φορά τράβηξε το μάτι και το βήμα μια ποταμιά. Ένα δάσος από κρίνους κράτησε για ώρα προσηλωμένο το βλέμμα, κι άλλα λουλούδια και δένδρα οπωροφόρα κι άλλα λειτουργούσαν σαν σήμανση για τα πόδια.
Η επιστροφή στη θάλασσα συνοδεύτηκε όπως πάντα από σκέψεις. Και τι είναι οι σκέψεις αν δεν τις μοιράζεσαι, αέρας που χάνεται. Θα μοιραστώ λοιπόν τις σκέψεις μου μαζί σας. Διότι, δυστυχώς, η παρουσία και η συμπεριφορά μας στη ζωή δεν είναι …μενεξέδες και ζουμπούλια που λέει το τραγούδι.
Η φύση, με την αρμονία της, υπήρξε πάντοτε καθρέφτης της ανθρώπινης παρουσίας στον κόσμο. Από τα κρυστάλλινα νερά της θάλασσας μέχρι τους ανέγγιχτους δρυμούς, η ισορροπία δεν είναι μόνο πηγή αισθητικής συγκίνησης, αλλά και δείκτης της ανθρώπινης ηθικής και πολιτικής ωριμότητας.
Η ίδια η αλλοίωση της φύσης, φανερώνει τις προτεραιότητες, τις παραλείψεις και τις ευθύνες μας. Παρασυρμένοι από την ιλιγγιώδη ταχύτητα αδιαφορούμε όχι για την ομορφιά αλλά για τις ίδιες τις πηγές της ζωής.
Δάση καίγονται, ποτάμια ξεραίνονται, ζώα εξαφανίζονται, όλα θυσία στον βωμό της «ανάπτυξης». Η φύση, όμως, δεν είναι απλώς σκηνικό. Είναι οργανισμός. Και η καταστροφή της είναι απόδειξη της αποτυχίας μας να συνυπάρξουμε με σεβασμό.
Οι επιλογές μας, καθοδηγούμενες από αυτό που νομίζουμε συμφέρον μας και όχι από την αρχή της αειφορίας, επιτρέπουν την καταστροφή του φυσικού τοπίου με πρόσχημα την οικονομική πρόοδο.
Η ανθρώπινη παρουσία κρίνεται μέσα από τον σεβασμό που δείχνει στη φύση. Όταν επιλέγουμε να προστατεύουμε τα δάση, να επενδύουμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να διατηρούμε καθαρούς και επαρκείς τους υδάτινους πόρους δεν κάνουμε οικολογία, διαμορφώνουμε πολιτισμό. Αντίθετα, όταν η φύση μετατρέπεται σε αποθήκη πρώτων υλών ή σε σκουπιδότοπο, αποκαλύπτεται η ηθική χρεοκοπία μας, λειτουργώντας με όρους βραχυπρόθεσμου κέρδους.
Δεν μπορώ να μην κάνω και μια αναγωγή. Για τις συμπεριφορές μας μεταξύ μας. Η φύση μάς διδάσκει αρμονία, ισορροπία, Εμείς, όμως, όπως κάνουμε και με τη φύση «εργαλειοποιούμε» και, ακόμα χειρότερα, χρησιμοποιούμε τα πάντα.
Αυτό αντανακλά τις βαθύτερες αντιλήψεις μας για τη ζωή, την πολιτική, την οικονομία, την τέχνη, τον αθλητισμό, όλους τους τομείς της ζωής.
Ας πάρουμε παράδειγμα από ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο. Το πιο όμορφο λουλούδι λένε πολλοί. Όλους όμως μας έχει τσιμπήσει ένα αγκάθι…
Η ομορφιά της φύσης και η διατήρησή της δεν είναι απλώς θέμα αισθητικής, είναι πολιτική πράξη. Να ζούμε με τον τρόπο που της πρέπει και που μας πρέπει.
Αυτό είναι το πραγματικό μέτρο της ανθρώπινης παρουσίας. Κι αν αποτύχουμε, δεν χάνουμε μόνο δάση ή θάλασσες. Χάνουμε την ανθρωπιά μας.
Γιάννης Βαθυάς